ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ

 

1) Η έλευση του Αντιχρίστου θα γίνει κατά συγχώρησιν και ανοχήν Θεού. Αυτό συνάγεται από κάποιες σχετικές γραφικές αναφορές, όπως π.χ. τα χωρία Δαν. 7,25 « καί δοθήσεται ἐν χειρί αὐτοῦ ἕως καιροῦ καί καιρῶν καί ἥμισυ καιροῦ » και Β΄ Θεσσαλονικείς, 2,11 « καί διά τοῦτο πέμψει αὐτοῖς ὁ Θεός ἐνέργειαν πλάνης εἰς τό πιστεῦσαι αὐτούς τῷ ψεύδει … ».

Ωστόσο, ο Θεός δεν θα ενεργήσει την παρουσία του Αντιχρίστου.
Θα « ενδώσει » [ Θεοδωρήτου Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή, P.G. 83, 528, « « Ἀλλ’ ὅμως οἱ τον Δεσπότην ἐσταυρωκότες … τούτω φανησομένω πιστεύουσι, και ταύτη δεικνύντες , ὡς ἔχθιστοι μέν εἰσί τῆς ἀληθείας , ἐργάται δε τοῦ ψεύδους. Τούτου δη χάριν ἐνδίδωσιν ὁ πάνσοφος ἐπιφανήναι τον ἀλιτήριον],

θα « συγχωρήσει » [ Βλ. Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Κατήχησις ΙΕ΄, ΙΖ΄, P.G. 33, 893, « Εἰ μή Θεός ἤθελεν, οὐκ ἄν συνεχώρησεν…  συγχωρεῖ δέ ταῦτα », Εφραίμ, Λόγος εις την παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 112, « Κατά συγχώρησιν γάρ Θεοῦ τοῦ ἁγίου … πειρασθῆναι τόν κόσμον… συνεχώρησεν », Θεοδωρήτου Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή, Ε΄, ΚΓ΄, P.G. 83, 528, « Οὕτω τοιγαροῦν και τοῦτον συγχωρεῖ φανῆναι, την ἐκείνου πονηρίαν γυμνῶν, και την Ἰουδαίων μοχθηρίαν ἐλέγχων », Ερμηνεία εις την Β΄ προς Θεσσαλονικείς, Β΄, Θ-Ι΄, P.G. 82, 668, « Τό δέ Πέμψει αὐτοῖς ὁ Θεός ἐνέργειαν πλάνης, ἀντί τοῦ, Συγχωρήσει φανῆναι τήν πλάνην, τέθεικεν, ὥστε δειχθῆναι τῆς πονηρίας τούς ἐραστάς », Ερμηνεία εις τον Δανιήλ, P.G. 83, 1432, « Εἶτα ἐπάγει: Και δοθήσεται ἐν χειρί αὐτοῦ». Τουτέστι, συγχωρήσει ἡ τοῦ Θεοῦ προμήθεια », και 1433 « Καί διδάσκων τί δήποτε ταῦτα συγχωρεῖ γενέσθαι ὁ τῶν ὅλων Θεός ἐπήγαγεν … », Ιωάννου Δαμασκηνού, Ερμηνεία εις την Β΄ προς Θεσσαλονικείς, P.G. 95, 924, « συγχωρήσει ἀποσταλῆναι ». Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. Ωριγένους, Κατά Κέλσου Β΄, L, Β.Ε.Π.Ε.Σ. 9, σελ. 159, « Ἐκτιθέμενος δέ καί τήν αἰτίαν τοῦ ἐπιτρέπεσθαι τόν ἄνομον ἐπιδημεῖν τῷ βίω φησίν … », Θεοδώρου Μοψουεστίας, Σχόλια εις την Β΄ προς Θεσσαλονικείς, Β΄,P.G. 66, 936 C, « τήν συγχώρησιν δηλονότι ὡς ἔργον τῷ Θεῷ περιῆψεν. Βούλεται γάρ εἰπεῖν ὅτι μή μείναντες ἐπί τῆς ἀληθείας προσέξουσι τῇ πλάνη … » και Αρέθα, Ε.Α., ΛΣΤ΄, σελ. 375, «Διττόν το ἐδόθη. ἤ γαρ τῆς ἀνεκφράστου τοῦ Θεοῦ ἀνοχῆς τοῦτο μόνον ἡμῶν καταλαμβανόντων ὡς γυμνασίας
χάριν και δοκιμῆς τῆς προς αὐτόν ἡμῶν διαθέσεως, ανεχομένου τα τοιαῦτα », και σελ. 376, « κατά θείαν ἀνοχήν ὡς ἔφθημεν »],

θα επιτρέψει να συμβεί [ Αυγουστίνου, Η πολιτεία του Θεού, Κ΄, ΙΘ΄, σελ. 120]. 

Δεν θα την ενεργήσει. Η διάκριση της έννοιας της « ενέργειας » από την έννοια της « ανοχής » είναι βασικώτατη.

Πράγματι, η παρουσία του Αντιχρίστου δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς τη βούληση του Θεού. Όπως, χαρακτηριστικά, λέγει ο Κύριλλος « εἴ μή Θεός ἤθελε οὐκ ἄν συνεχώρησεν » [Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Κατήχησις ΙΕ΄, ΙΖ΄, P.G. 33, 893, και Ε.Π.Ε. 2, σελ. 144, « Εἰ μη Θεός ἤθελεν, οὐκ ἄν συνεχώρησεν· ἀσφαλίζεταί σε και προλέγει ὁ Ἀπόστολος “ και διά τοῦτο πέμπει αὐτοῖς ἐνέργειαν πλάνης “ - το δε,πέμπει, ἀντί τοῦ συγχωρεῖ γίνεσθαι – οὐχ ἵνα ἀπολογήσωνται, ἀλλ’ “ ἵνα κατακριθῶσι “. διά τι; “ οἱ μη πιστεύσαντες τῆ ἀληθεία “, τουτέστι τῷ ἀληθινῶ Χριστῶ, “ ἀλλ’ εὐδοκήσαντες τῇ ἀδικία “, τουτέστι τῷ Ἀντιχρίστω. Συγχωρεῖ δε ταῦτα ὁ Θεός ἔν τε τοῖς κατά καιρόν διωγμοῖς και τότε, οὐκ ἀδυνατῶν κωλύειν, ἀλλά δι’ υπομονῆς συνήθως στεφανῶν τους οἰκείους ἀθλητάς, παραπλησίως τοῖς ἑαυτοῦ προφήταις και ἀποστόλοις, ἵνα προς ὀλίγον χρόνον καμόντες, την αἰώνιον κληρονομήσωσι τῶν οὐρανῶν βασιλείαν, καθώς Δανιήλ φησί… »]. 

Κατά τον Θεοδώρητο, και ο Αντίχριστος δεν θα μπορούσε να εμφανιστεί χωρίς τη Θεία βούληση [ Θεοδωρήτου Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή, Ε΄, ΚΓ΄, P.G. 83, 528, « Εὔδηλον γάρ ὡς οὐκ ἄν ὤφθη μη βουλομένου Θεοῦ. Οὐ μην ἐνέργειαν καλοῦμεν την βούλησιν. Κακῶν γάρ ἀναίτιος ὁ Θεός και κατά τους ἔξω σοφούς ». Σύμφωνα με την Αγία Γραφή τίποτε από όσα συμβαίνουν στη γη δεν συμβαίνει χωρίς τη θέληση του Θεού. Πρβλ. και Μθ. 10,29].  Όμως, η « βούληση » δεν πρέπει να ταυτίζεται με την « ενέργεια ». « Οὔ μήν ἐνέργειαν καλοῦμεν τήν βούλησιν » σημειώνει ο επίσκοπος Κύρου [Θεοδωρήτου Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή, Ε΄, ΚΓ΄, P.G. 83, 528]. 

Δηλαδή, όταν λέμε πως ένα γεγονός συμβαίνει με τη Θεία βούληση, αυτό δεν σημαίνει, απαραίτητα, πως ενεργείται από τον Θεό. Συχνά, η λέξη « βούληση » δηλώνει περισσότερο την έννοια της ανοχής και της παραχώρησης. Άλλωστε, αποτελεί θέση ακόμη και αυτών των θύραθεν φιλοσόφων πως ο Θεός είναι « αναίτιος κακών ». Δεν ενεργεί ο ίδιος κανένα κακό.  Επιτρέπει σε διάφορες περιπτώσεις και για κάποιους λόγους την τέλεσή του. Δεν το  επιτελεί, όμως, ο ίδιος.

Ο Θεοδώρητος επιστρατεύει και δυο παραδείγματα από την Π.Δ. προκειμένου να καταστήσει σαφέστερα τα όσα λέει. Έτσι, δεν υπήρξε ο Θεός η αιτία του θανάτου του Άβελ. Αιτία υπήρξε η κακία του Κάιν. Ο Θεός, απλά, επέτρεψε το φόνο, δεν τον εμπόδισε. Ούτε ο Θεός ανάγκασε τα παιδιά του Ιακώβ να πουλήσουν στους δουλέμπορους τον αδελφό τους Ιωσήφ. Αιτία της πράξης αυτής ήταν η κακία των αδελφών του Ιωσήφ. Ο πάνσοφος Δεσπότης, απλά, επέτρεψε να τελεστεί αυτή η πράξη προκειμένου να εξυπηρετηθεί κάποιος άλλος σκοπός. Να καταδειχθεί, δηλαδή, μέσω της πονηρίας των αδελφών η αλήθεια και η αυθεντικά προφητική διάσταση των οραμάτων του Ιωσήφ [Βλ. Θεοδωρήτου Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή, Ε΄, ΚΓ΄, P.G. 83, 527, « Κακῶν γάρ ἀναίτιος ὁ Θεός και κατά τους ἔξω σοφούς. Οὐδέ γάρ τον Κάιν αὐτός ἀνδροφόνον ἀπέφηνεν, ἐπειδή βουληθέντα τον ἀδελφόν ἀνελεῖν οὐκ ἐκώλυσεν. Οὐδέ τοῦ Ἰακώβ τούς παῖδας αὐτός ἀποδόσθαι τόν Ἰωσήφ παρεσκεύασεν, ἐπειδήπερ αὐτῶν οὐκ ἔπαυσεν τήν ἐγχείρησιν. Ἔστι ἀρ΄ εὑρεῖν, κακείνους μέν κακῶς χρησαμένους τῷ αὐθαιρέτω τῇς γνώμης, τόν δε πάνσοφον Δεσπότην διά τῆς ἐκείνων πονηρίας δείξαντα τήν τῶν ὀνείρων ἀλήθειαν. Οὕτω τοιγαροῦν και τοῦτον συγχωρεῖ φανῆναι, την ἐκείνου πονηρίαν γυμνῶν, και την Ἰουδαίων μοχθηρίαν ἐλέγχων ». Πολλοί σκοποί εξυπηρετήθηκαν με την πώληση του Ιωσήφ ως δούλου· η κατάδειξη της αρετής του· η σωτηρία της οικογενείας του από τον λιμό που επήλθε στη συνέχεια· η προτύπωση του Χριστού]. 

Έτσι, και στην περίπτωση του Αντιχρίστου, πρέπει να κατανοηθεί ότι ο Θεός δεν θα είναι ο αίτιος της επιδημίας του.

Βέβαια, προβληματίζει κάπως η φράση « πέμψει αὐτοῖς ἐνέργειαν πλάνης », που αναφέρει ο Απόστολος Παύλος, αλλά και αυτή η φράση έχει τεθεί αντί του «συγχωρήσει φανῆναι ». Ο Θεός όχι μόνο δεν θα είναι αίτιος της επιδημίας του  Αντιχρίστου αλλά, αντίθετα, θα είναι αυτός που θα την καταργήσει. «Οὐ γάρ αὐτός αὐτήν πέμψει, ἀλλ΄ αὐτός αὐτήν καταργήσει»  [Θεοδωρήτου Κύρου, Ερμηνεία εις την Β΄ προς Θεσσαλονικείς, Β΄, Θ-Ι΄, P.G. 82, 668, « Τό δέ πέμψει αὐτοῖς ὁ Θεός ἐνέργειαν πλάνης, ἀντί τοῦ, Συγχωρήσει φανῆναι τήν πλάνην, τέθεικεν, ὥστε δειχθῆναι τῆς πονηρίας τούς ἐραστάς. Οὐ γάρ αὐτός αὐτήν πέμψει, ἀλλ΄ αὐτός αὐτήν ἀναλώσει τῷ λόγω τοῦ στόματος αὐτοῦ ». Βλ. και Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Κατήχησις ΙΕ’, ΙΖ΄, P.G. 33, 893 και Ε.Π.Ε. 2, σελ. 144-6, « Τό δέ, πέμπει, ἀντί τοῦ συγχωρεῖ γίνεσθαι, οὐχ ἵνα ἀπολογήσωνται, ἀλλ᾿ “ ἵνα κατακριθῶσι “. Διά τι; “ οἱ μή πιστεύσαντες τῇ ἀληθεία “, τουτέστι τῷ ἀληθινῷ Χριστῷ, “ ἀλλ᾿ εὐδοκήσαντες τῇ ἀδικία “, τουτέστι τῷ Ἀντιχρίστω »]. 

Ο Θεός λοιπόν δεν θα ενεργήσει την παρουσία του Αντιχρίστου αλλά απλά θα την επιτρέψει. Το ερώτημα που αμέσως ανακύπτει είναι γιατί θα το κάνει αυτό.

Ολόκληρη τη Διατριβή θα τη βρείτε εδώ