Αποχαιρέτα την τράπεζα που ξέρεις

Η μείωση του κόστους μεταφοράς χρήματος που επιφέρει η ανάπτυξη τεχνολογιών blockchain δημιουργεί νέα δεδομένα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι τεκτονικές αλλαγές και η απαίτηση για προσαρμογή.

Χθες το απόγευμα, κάποιος πραγματοποίησε δύο εμβάσματα συνολικής αξίας ενός δισεκατομμυρίου ευρώ (1.200.000.000 δολάρια) σε bitcoin. Οι τραπεζίτες ακόμα ξύνουν το κεφάλι τους, αναρωτώμενοι πώς μπόρεσε να γίνει η μεταβίβαση με μόλις 3 ευρώ προμήθεια και με παγκόσμιο τελικό διακανονισμό σε λιγότερο από μία ώρα.

Η απάντηση είναι απλή: Μόνο μια ανώτερη μορφή χρήματος μπορούσε να το καταφέρει αυτό. Φανταστείτε να γινόταν αυτό το έμβασμα σε μια τράπεζα πόσο θα κόστιζε, πόσος καιρός και πόσες διατυπώσεις θα απαιτούνταν, αν ήθελε να τα στείλει μέσα στην ίδια χώρα. Αν ήταν έμβασμα προς τράπεζα του εξωτερικού, πολύ πιθανό να χρειάζονταν μήνες, αν όχι χρόνια.

Αν μάλιστα αφορούσε φυσικό χρυσό, η μετακίνηση τέτοιας ποσότητα θα απαιτούσε ένοπλους φρουρούς, θωρακισμένα αυτοκίνητα, ναυλωμένο τζετ. Εκτός από το κόστος, θα χρειάζονταν ημέρες μόνο για τον σχεδιασμό ασφάλειας.

Οι αλλαγές είναι τεκτονικές

Η πτώση των μετρητών και η άνοδος των ψηφιακών νομισμάτων δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση. Κάθε τράπεζα, κάθε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, θέτει στον εαυτό του την ίδια ερώτηση: τι θα κάνουμε με το Bitcoin και τα κρυπτονομίσματα. Η μεταστροφή της εμβληματικής JP Morgan δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Από «το Bitcoin είναι απάτη και θα έχει άσχημο τέλος» του 2017, στην τελευταία της έκθεση συγκρίνει το Bitcoin με τον χρυσό και αναφέρει πως οι millennials θα το οδηγήσουν σε νέα υψηλά.

Σε σχέση με την αρχή της χρονιάς, ο S&P 500 σήμερα βρίσκεται ελάχιστα πάνω από το σημείο που ξεκίνησε. Όμως δεν είχαν όλες οι μετοχές παρόμοια πορεία. Άλλες ανέβηκαν με κλίση αγριεμένου πολεμικού αεροσκάφους, ενώ άλλες βρίσκονται σταθερά κάτω από το 0%, θυμίζοντας πορεία βυθισμένου υποβρυχίου.

Ο δείκτης αναδεικνύει κάτι που διαισθητικά αντιλαμβανόμαστε όλοι: την απόσχιση των δύο οικονομιών. Της ψηφιακής και της παραδοσιακής. Ας δούμε για παράδειγμα τον τραπεζικό κλάδο, από την αρχή της χρονιάς. Εκείνες που έχουν καθαρά αρνητική απόδοση είναι οι κατεστημένες τράπεζες: Wells Fargo, Citigroup, Bank of America, Goldman Sachs. Εκείνες που βρίσκονται σε σαφή ανοδική τροχιά είναι οι Paypal και Square, που αντιπροσωπεύουν τον μοντέρνο τρόπο πληρωμών. Με το μαύρο, αν και δεν αφορά αυστηρά τις τράπεζες, είναι η MicroStrategy, η οποία πάτησε γερά τα πόδια της σε θετικό έδαφος, από τότε που ανακοίνωσε την επένδυση σε bitcoin.

Ένας νουνεχής παρατηρητής δεν γίνεται να μην προβληματιστεί. Βλέπει μπροστά στα μάτια του να αποδομείται και να αναδιαρθρώνεται ολόκληρος ο χρηματοπιστωτικός κλάδος διεθνώς. Δεν είναι τυχαίο που περικόπτονται τόσο πολλές θέσεις εργασίας διεθνώς. Αν είσαι ιδιώτης επενδυτής ή διαχειριστής κεφαλαίων ή Διευθύνων Σύμβουλος μιας εισηγμένης με μετρητά στο ταμείο ή ακόμα και νέος εργαζόμενος σε κάποιο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που αγωνιά για την καριέρα του, δεν μπορείς να μη διερωτηθείς τι στο καλό γίνεται. Κι αν ο παραδοσιακός τραπεζικός κλάδος αποτελεί εδώ και καιρό ένα χαμένο στοίχημα.

Σε αμηχανία μπροστά στις ψηφιακές πληρωμές

Οι ψηφιοποιημένες διαδικασίες έχουν ήδη μεταμορφώσει τη μορφή σχεδόν κάθε κλάδου. Ο ψηφιακός κόσμος όχι μόνο αποτελεί μεγάλο κομμάτι του χρόνου μας, αλλά συνεχώς αυξάνεται. Αποκλείεται η μετατόπιση προς τις ηλεκτρονικές πληρωμές να μην έχει συνέχεια. Το συμβατικό χρήμα θα γίνει λιγότερο σημαντικό, όπως τα σταθερά τηλέφωνα παίζουν λιγότερο ρόλο στη ζωή μας, από τη στιγμή που βγήκαν και εξαπλώθηκαν τα κινητά.

Η πανδημία ήταν η παλίρροια που τραβήχτηκε και φανέρωσε τη γύμνια του παλιού χρηματοοικονομικού συστήματος που δημιουργήθηκε για τον φυσικό κόσμο. Ακόμα και σήμερα, στην εποχή του Διαδικτύου και της άμεσης επικοινωνίας, χρειάζονται ημέρες για να στείλεις ένα απλό έμβασμα στο εξωτερικό. Απαρχαιωμένοι κανονισμοί και συστήματα επιβραδύνουν την πρόοδο. Οι μόνοι που βολεύονται είναι οι παλαιοί μεγάλοι παίκτες, οι οποίοι εκμεταλλεύονται στη δεσπόζουσα θέση τους, για να αναστείλουν την καινοτομία.

Στις παραδοσιακές τράπεζες, οι αποφάσεις που αφορούν τις αλλαγές λαμβάνονται αργά. Απελπιστικά αργά. Οι νέες τραπεζικές οντότητες που έχουν αναδειχθεί μέσα από τις FinTech (εταιρείες χρηματοοικονομικής τεχνολογίας) και τις DeFi κινούνται με άλλους ρυθμούς. Συμβαδίζουν με την ταχύτητα που επιτάσσει η εποχή.

Πρόκειται για μια τάση που αυτοτροφοδοτείται. Είναι διαφορετικό να δουλεύεις σε ένα περιβάλλον που καινοτομεί συνέχεια και άλλο, σε μια στάσιμη γραφειοκρατία. Ο ενθουσιασμός είναι από τα πιο σημαντικά συστατικά μιας επιτυχημένης πορείας. Η μεταμόρφωση δεν θα αρχίσει. Έχει αρχίσει. Για πρώτη φορά στην ιστορία, η απόσταση μεταξύ του κλάδου των τραπεζών και των ορυχείων χρυσού παρουσιάζει τόση απόκλιση. Ακόμα και ο συντηρητικός Buffet εγκαταλείπει τις τραπεζικές μετοχές και για πρώτη φορά τοποθετείται σε χρυσό, έστω και με τη μορφή απόκτησης μετοχών της Barrick Gold. Μήπως πρόκειται για το καναρίνι στο ορυχείο;

H ναυαρχίδα του Ray Dalio, το Pure Alpha II, έχει βυθιστεί -18% φέτος. Ο Dalio μπορεί να έχει ερμηνεύσει επιτυχημένα τις ατέλειες της αρχιτεκτονικής του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά απέτυχε να διαγνώσει τη λύση. Ο Paul Tudor Jones, που δήλωσε πως «ένα στοίχημα στο Bitcoin είναι ένα στοίχημα για την ανθρώπινη ευφυΐα», αντιλαμβανόμενος τη δυναμική του Bitcoin, οδεύει για την καλύτερη δεκαετία της καριέρας του.

Η πανδημία ωφέλησε τα κρυπτονομίσματα με δύο τρόπους, επιταχύνοντας τη μάλλον αναπόφευκτη εξέλιξη. Καταρχάς, τους ευνόησε το μακροοικονομικό περιβάλλον και οι πολιτικές των Κεντρικών Τραπεζών. Κατόπιν, η ένταση με την οποία προχωράει η ψηφιοποίηση των συστημάτων πληρωμών.

Δύσκολες εποχές για τις παραδοσιακές τράπεζες. Αναγκάζονται να βαδίσουν ανάμεσα στις συμπληγάδες των χαμηλών επιτοκίων, άρα των χαμηλών περιθωρίων κέρδους και τον ανταγωνισμό τεχνολογικά εξελιγμένων, ευέλικτων και φιλόδοξων εταιρειών. Θα πρέπει να ρίξουν πολλά χρήματα και να προβούν σε ριζική αναμόρφωση του επιχειρηματικού τους μοντέλου, αν θέλουν να έχουν ρόλο στη νέα εποχή. Επειδή ακόμα δεν έχουν γνωρίσει τον μεγαλύτερο εφιάλτη τους: τα ψηφιακά νομίσματα των Κεντρικών Τραπεζών (CBDCs). Γι' αυτά όμως θα κάνουμε ξεχωριστό αφιέρωμα σε επόμενο άρθρο. Πηγή