Ο ΧΡΟΝΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΗΣ ΤΟὙ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ ( ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ ) - Τα σημεία των καιρών ( Θ')

 

θ) Η επιστροφή του Ισραήλ στο Χριστό

Η επιστροφή του Ισραήλ στο Χριστό έχει σαφή και στέρεη αγιογραφική βάση και μαρτυρείται από πλήθος Πατέρων. Πιο συγκεκριμένα, η βιβλική βάση πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η σχετική πατερική διδασκαλία είναι τα Ησ. 59,20-21 ( Ησ. 59,20-21, « Καί ἥξει ἔκ Σιών ὁ ρυόμενος καί ἀποστρέψει ἀσεβείας ἀπό Ιακώβ. Καί αὕτη αὐτοῖς ἥ παρ’ ἐμοῦ διαθήκη, εἶπεν κύριος. Τό πνεῦμα τό ἐμόν, ὅ ἐστιν ἐπι σοῖ, καί τα ρήματα, ἅ ἔδωκα εἰς τό στόμα σου, οὐ μή ἐκλίπη ἐκ τοῦ στόματός σου καί ἐκ τοῦ στόματος τοῦ σπέρματός σου, εἶπεν γάρ κύριος ἀπό τοῦ νῦν καί εἰς τόν αἰῶνα » ) – επαναλαμβάνεται και από τον Παύλο στην προς Ρωμαίους –, Μαλ. 4,4 ( Μαλ. 4,4, « Καί ἰδού ἐγώ ἀποστέλλω ὑμῖν Ἠλίαν τόν Θεσβίτην πρίν ἐλθεῖν ἡμέραν Κυρίου τήν μεγάλην καί ἐπιφανῆ ὅς ἀποκαταστήσει καρδίαν πατρός προς υἱόν καί καρδίαν ἀνθρώπου πρόν τόν πλησίον ἀυτοῦ μή ἔλθω καί πατάξω τήν γῆν ἄρδην » ), Ρωμ. 11,25-27 ( Ρωμ. 11,25-7, « Οὐ γάρ θέλω ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοί, τό μυστήριον τοῦτο, ἵνα μή ἦτε παρ’ ἑαῦτοῖς φρόνιμοι, ὅτι πώρωσις ἀπό μέρους τῷ Ἰσραήλ γέγονεν ἄχρις οὗ τό πλήρωμα τῶν ἐθνῶν εἰσέλθη, καί οὕτω πᾶς Ἰσραήλ σωθήσεται, καθώς γέγραπται. Ἥξει ἐκ Σιών ὁ ρυόμενος καί ἀποστρέψει ἀσεβείας ἀπό Ἰακώβ. Κάι ἀὕτη αὐτοῖς ἡ παρ’ ἐμοῦ διαθήκη, ὅταν ἀφέλωμαι τάς ἁμαρτίας αὐτῶν » ), και Απ. 14,1 ( Απ. 14,1, « Καί εἶδον, καί ἰδού τό ἀρνίον ἑστηκός ἐπί τό ὄρος Σιών, καί μετ’ αὐτοῦ ἑκατόν τεσσαράκοντα τέσσαρες χιλιάδες, ἔχουσαι τό ὄνομα αὐτοῦ καί τό ὄνομα τοῦ πατρός αὐτοῦ γεγραμμένον ἐπί τῶν μετώπων αὐτῶν » ).

Η επιστροφή του Ισραήλ στην αλήθεια τους έσχατους χρόνους στηρίζεται από κάποιους Πατέρες και στην αλληγορική ερμηνεία κάποιων λόγων του Κυρίου και στην τυπολογική θεώρηση και ερμηνεία κάποιων γεγονότων του βίου του.

Ο χρόνος εκπλήρωσης αυτής της προφητείας τοποθετείται την εποχή που εξετάζουμε, την εποχή του τέλους των καιρών. « Ἐν ἐσχάτοις καιροῖς » ( Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Περί της εν πνεύματι και αληθείας προσκυνήσεως και λατρείας λόγος επτακαιδέκατος ,Περί εορτών αγίων, P.G. 68, 1084, « Ἐπιζητηθήσεται γάρ ἐν ἐσχάτοις καιροῖς παρά τῶν ὑπολελειμμένων ἐξ Ἰσραήλ, ὁ ἐκ σπέρματος Δαβίδ κατά σάρκα Χριστός » )κατά τον Άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας, « κατά τόν καιρόν τῆς παρουσίας τῆς δευτέρας καί τῆς συντελείας » ( Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την προς Ρωμαίους, Ομιλία ΙΘ΄, Β, P.G. 60, 585 )κατά τον ιερό Χρυσόστομο. Πιο συγκεκριμένα, όμως, ο χρόνος της επιστροφής του Ισραήλ εξαρτάται από δύο παραμέτρους. Η πρώτη από αυτές είναι η σωτηρία του « πληρώματος των εθνών » και η δεύτερη είναι η έλευση του Προφήτη Ηλία, ο οποίος θα συντελέσει στην αποκατάσταση του Ισραήλ στην αρχική πνευματική του δόξα.

Η επιστροφή του Ισραήλ στην αλήθεια θα επισυμβεί μετά τη σωτηρία του πληρώματος των εθνών. « Πώρωσις ἀπό μέρους τῷ Ἰσραήλ γέγονεν ἄχρις οὗ τό πλήρωμα τῶν ἐθνῶν εἰσέλθη, καί οὕτω πᾶς Ἰσραήλ σωθήσεται » ( Ρωμ. 11,25-26 ), γράφει ο Απόστολος Παύλος. Ο Ισραήλ ήταν ο πρώτος λαός που κλήθηκε απ’ τον Θεό στη σωτηρία. Και επί αιώνες αυτός ήταν ο εκλεκτός του Θεού λαός, ενώ τα έθνη είχαν αποκλείσει τον εαυτό τους απ’ τη σωτηρία. Με την έλευση του Κυρίου στη γη οι όροι αντιστρέφονται. Ο Ισραήλ αποκηρύττει τον Κύριο, απορρίπτει την σωτηρία, και τίθεται μόνος του μακράν της χάριτος του Θεού, με την εξαίρεση ενός « κατ’ εκλογήν χάριτος λείμματος » ( Ρωμ. 11,5 ). Το παράπτωμα του Ισραήλ σήμανε την αρχή της κλήσης των εθνών. Οι εξ εθνών προερχόμενοι Χριστιανοί συναποτελούν πλέον τό « ἔθνος ἄγιον », τον εκλεκτό λαό του Θεού. Όταν λήξει αυτή η πορεία της κλήσης των εθνών στη σωτηρία και της ένταξής τους στο λυτρωτικό σχέδιο του Θεού, τότε, καί μόνο τότε, ο Ισραήλ στο σύνολό του θα επιστρέψει στην αλήθεια. « Μετά γάρ το καθίσαι τόν Χριστόν ἐπί τά ἔθνη, τότε ἥξουσι κακεῖνοι παραζηλοῦντες … » ( Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις το κατά Ματθαίον, Ομιλία ΞΣΤ΄, Β΄, P. G. 58, 628 ), γράφει ο ιερός Χρυσόστομος. Όταν ο Ισραήλ δει τα είδωλα γκρεμισμένα και όλη την οικουμένη να έχει δεχθεί το ευαγγέλιο του Χριστού, όταν δει « κεκλημένην τήν ὑπ’ ουρανόν » ( Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Σχόλια εις τον Ησαΐαν, P.G. 70, 604. Βλ. και 665. Την ίδια άποψη εξέφρασε και ο Ωριγένης. Κατά τον αλεξανδρινό ερμηνευτή « ἡ κλήσις τῶν ἐθνῶν ἀρχήν ἔσχεν ἐκ τοῦ παραπτώματος τοῦ Ἰσραήλ » ( Ωριγένους, Εις τον Ιερεμίαν ομιλία Δ΄, Β.Ε.Π.Ε.Σ. 11, σελ. 28 ). Ο Ισραήλ θα επιστρέψει όταν δεί « τόν δούλον τετιμημένον και τόν αγενή προσεληλυθότα » ( Ομιλία Δ΄ εις τον Ιερεμίαν, Β.Ε.Π.Ε.Σ. 11, σελ. 31 ), τότε θα « παραζηλώσει » καί θα επιστρέψει. Ο Ισραήλ θα είναι ο τελευταίος λαός που θα δεχθεί τη λύτρωση που κήρυξε ο Χριστός. « Σωθήσεται δέ Ισραήλ έσχατος » ( Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Σχόλια εις την προς Ρωμαίους, Clarendon Press, Oxford, 1872, p. 242. Βλ. και Μ. Βασιλείου, Εις τον Προφήτην Ησαΐαν, Basilio Commento al Profeta Isaia, Turin, 1939, vol.1, E, σελ. 140, και Νικοδήμου του Αγιορείτου, Ερμηνεία εις τας ΙΔ΄ επιστολάς του Αποστόλου Παύλου, τ. 1ος, Η προς Ρωμαίους και η πρώτη προς Κορινθίους, Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη, Α΄ ανατύπωση, Θεσσαλονίκη 1999, σελ. 243- 262 ) γράφει ο Κύριλλος. Η φυλή του Ισραήλ θα σωθεί « κατόπιν τρέχουσα των εθνών » ( Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Περί της εν πνεύματι και αληθεία προσκυνήσεως και λατρείας, Λόγος 10^ος, P.G. 68, 704, « μενεῖ δέ ὥσπερ ἔρημος τέκνων, τόν τελευταῖον καί ἐν ἐσχάτοις περιμένουσα καιρόν, καθ’ ὅν καί αὐτή σωθήσεται κατόπιν τρέχουσα τῶν ἐθνῶν » ).Καί τότε, όλοι μαζί θα αποτελέσουν « μίαν πόλιν αγίαν » ( Βλ. Ευσεβίου Kαισαρείας, Σχόλια εις τον Ησαΐαν, Ν΄, Berlin 1975, σελ. 277 ).

Ένα άλλο σημείο το οποίο πρέπει να εξετάσουμε είναι τί ακριβώς εννοούν ο Παύλος και οι Πατέρες όταν λένε « το πλήρωμα των εθνών »· αν εννοούν όλα τα έθνη, ή την συντριπτική πλειοψηφία αυτών· και, αν το κάθε έθνος δεχτεί στο σύνολό του ή κατά ένα μόνο μέρος του την αλήθεια. Σχετική μ’ αυτό το θέμα είναι η φράση του Κυρίου « κηρυχθήσεται τό εὐαγγέλιον ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι », στην οποία ήδη αναφερθήκαμε. Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να πούμε πως άλλο πράγμα είναι το κήρυγμα και άλλο η αποδοχή του κηρύγματος. Αυτά τα δύο συνδέονται αλλά δεν ταυτίζονται. Σχετίζονται, πάντως, μεταξύ τους ( Ενδιαφέρουσες απόψεις σχετικά μ’ αυτό το θέμα συναντάμε και στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Ωριγένης προτρέπει τρόπον τινά τους Χριστιανούς στην άσκηση των αρετών ώστε να εισέλθει το πλήρωμα των εθνών στην Εκκλησία για να δυνηθεί στη συνέχεια και ο Ισραήλ να σωθεί. Βλ. Ωριγένους, Σχόλια εις το κατά Λουκάν, 125, Origenes Werke, vol. 9, 2nd ed, Akademie-Verlag pla Berlin, 1959, σελ. 227-336, Die griechischen christlichen Schriftsteller, ed. Rauer, M., « ἀλλ’ ὅμως τό κράσπεδον θεραπεύει ἡμᾶς καί ποιεῖ ἡμᾶς ἀκούειν ἀπό τοῦ Ἰησοῦ: “ Θύγατερ, ἡ πίστις σου σέσωκέ σε ”: Καί ἐάν θεραπευθῶμεν, καί ἡ θυγάτηρ ἀναστήσεται τοῦ ἀρχισυναγώγου: “ Ὃταν ” γαρ φησί “ τό πλήρωμα τῶν ἐθνῶν εἰσέλθη, τότε πᾶς Ἰσραήλ σωθήσεται ». Η προτροπή του Ωριγένη υπενθυμίζει τους λόγους του Κυρίου προς τον Άγγελο της Φιλαδελφείας ( Απ. 3,8-10 ) όπου αναγγέλει την επιστροφή της τοπικής συναγωγής των Ιουδαίων στην Εκκλησία, ως ανταμοιβή διότι « ἐτήρησε τόν λόγον τῆς ὑπομονής τοῦ Κυρίου ». Βλ. και Οικουμενίου, Ε.Α., σελ. 98 και Αρέθα Καισαρείας, Ε.Α., σελ. 227 ).

Όπως, ήδη, αναφέραμε, η αποκατάσταση του Ισραήλ στην αλήθεια και τη σωτηρία συνδέεται άμεσα και με το πρόσωπο του Ηλία. Αυτός θα είναι το πρόσωπο που θα διαδραματίσει τον κύριο και πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτό το γεγονός. Αυτός θα φέρει εις πέρας την διαδικασία της αποκατάστασης της συμφωνίας μεταξύ των Ιουδαίων και των δικαίων προγόνων τους. Η επιστροφή του Ισραήλ στον Χριστό θα είναι προσωπική του επιτυχία ( Βλ. Αυγουστίνου, Η πολιτεία του Θεού, Κ΄, ΚΘ΄, σελ. 146-147 ).

Ένα εύλογο ερώτημα που δημιουργείται είναι πώς είναι δυνατόν να συμβούν τα δύο γεγονότα, η επιστροφή του Ισραήλ στο Χριστό και η στήριξη του Ισραήλ στον Αντίχριστο την ίδια, περίπου, χρονική περίοδο.

Κατά τον Άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας, όπως δεν σώθηκαν όλοι οι εθνικοί, έτσι δεν θα σωθούν και όλοι οι Ισραηλίτες. Οι Ιουδαίοι που δεν θα πιστέψουν στον Χριστό θα είναι αυτοί που θα βοηθήσουν τον Αντίχριστο στην κατάληψη της εξουσίας ( Βλ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Εις την προς Ρωμαίους, P.G. 74, 849, « Ἔφη μέν γάρ ὅτι τό πλήρωμα τῶν ἐθνῶν εἰσελεύσεται καί πᾶς Ἰσραήλ σωθήσεται. Ἀλλ’ εἴ τις ἕλοιτο πρός τοῦτο εἰπεῖν. Καίτοι πολλοί τῶν ἐθνῶν ἐν ἀπιστία τεθνήκασι, πῶς οὖν εἰσβέβηκε τό πλήρωμα τῶν ἐθνῶν; Ἀλλ’ οὐδέ πᾶς Ἰσραήλ σωθήσεται, εἴπερ ἐστιν ἀληθές ὅτι τόν τῆς ἀνομίας υἱόν παραδέξονται οἱ Ἰουδαίοι, τῆς εἰς Χριστόν ἀγάπης ἠφειδηκότες. Τοῦτο γάρ αὐτός ἔφασκεν: “ Ἐγώ ἐλήλυθα ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Πατρός Μου καί οὐκ ἐδέξασθέ με … ” » ).Πάντως, θα πρέπει να τονιστεί πως οι περισσότεροι Πατέρες δεν αναφέρονται στη χρονική σειρά με την οποία θα συμβούν αυτά τα γεγονότα. Απλά, λένε πως θα συμβούν στους έσχατους χρόνους. Σύμφωνα, πάντως, με τον Άγιο Αυγουστίνο, πρώτα θα έλθει ο Ηλίας και θα επιτύχει την επιστροφή του Ισραήλ στον Χριστό και, κατόπιν, θα έρθει ο Αντίχριστος. Πάντως, είναι χαρακτηριστικό ότι και ο Αυγουστίνος που αναφέρεται σ’ αυτό το θέμα διευκρινίζει πως εκθέτει την προσωπική του άποψη ( Αυγουστίνου, Η πολιτεία του Θεού, σελ. 153, « Ιδού τα τεκμήρια: η άφιξις Ηλία του Θεσβίτου, η μεταστροφή των Ιουδαίων, ο διωγμός του Αντιχρίστου, η κρίσις του Χριστού, η ανάστασις των νεκρών, ο χωρισμός των αγαθών από τους κακούς, η ανάφλεξις και η ανακαίνισις του κόσμου. Ας πιστεύσωμεν, ότι όλα αυτά θα συμβούν. Αλλά πώς; Κατά ποίαν τάξιν; Τούτο θα διδάξει η πείρα περισσότερον παρά η νόησις των ανθρώπων. Πάντως, φρονώ ότι ταύτα θα συμβούν καθ’ ήν τάξιν εξέθεσα » ).

Συναφές ζήτημα με το προηγούμενο είναι το ποσοστό, ο αριθμός των Ιουδαίων που θα πιστέψουν στον Χριστό, ο προσδιορισμός του « πᾶς Ἰσραήλ ». Κατά τους Αγίους Διονύσιο Αλεξανδρείας, Ιωάννη Χρυσόστομο, Θεοδώρητο Κύρου και Κύριλλο Αλεξανδρείας ο « πᾶς Ἰσραήλ » που θα σωθεί στα έσχατα αντιδιαστέλλεται προς το « λεῖμμα κατ’ ἐκλογήν χάριτος » των Εβραίων που έχει ήδη πιστέψει στον Χριστό. Η έκφραση « πας Ισραήλ » σημαίνει την πλειοψηφία, την πλειονότητα των Ιουδαίων, το εβραϊκό έθνος στο σύνολό του ( Βλ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την προς Ρωμαίους, Ομιλία ΙΘ΄, Γ΄, P.G. 60, 587, « Εἰ γάρ ὅτε, φησί, προσέκρουσαν, τοσοῦτοι σωτηρίας ἀπήλαυσαν, καί ἐν τῷ ἐκβληθῆναι ἐκείνους, τοσοῦτοι ἐκλήθησαν, ἐννόησον, τί ἔσται, ὅταν ἐπιστρέψωσιν. Οὐ γάρ εἶπε, πόσω μᾶλλον ἡ ἐπιστροφή αὐτῶν, οὐδέ ἡ μεταβολή αὐτῶν, οὐδέ τό κατόρθωμα αὐτῶν, ἀλλά, πόσω μᾶλλον τό πλήρωμα αὐτῶν, τουτέστιν, ὅτε πάντες εἰσιέναι μέλλουσι », Θεοδωρήτου Κύρου, Ερμηνεία εις την προς Ρωμαίους, P.G. 82, 180, « Τό ἀπό μέρους τέθεικε, διδάσκων ὣς οὐ πάντες ἠπίστησαν: πολλοί γάρ καί ἐξ ἐκείνων ἐπίστευσαν. Παρεγγυᾷ δέ μή τῶν ἄλλων ἀπαγορεῦσαι τήν σωτηρίαν: Τῶν γάρ ἐθνῶν δεξαμένων τό κήρυγμα, πιστεύσουσι κἀκεῖνοι, Ἠλία τοῦ πάνυ παραγενομένου, καί τῆς πίστεως αὐτοῖς τήν διδασκαλίαν προσφέροντος.Τοῦτο γάρ καί ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις ἔφη … τέθεικε δέ καί τήν προφητικήν μαρτυρίαν …», Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Εις την Προς Ρωμαίους, P.G. 74, 849. Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. Ολυμπιοδώρου, Σχόλια εις τον Εκκλησιαστήν, P.G. 93, 616 ).

Οι ίδιες απόψεις αναφέρονται και στην ευρύτερη Χριστιανική γραμματεία. Ο Οικουμένιος επισημαίνει πως, ήδη απ’ την εποχή της Καινής Διαθήκης, οι Ιουδαίοι που πίστεψαν στον Χριστό ήταν « πολλοί καί ἀριθμόν ὑπερβάλλοντες », και επικαλείται γι’ αυτό καί τους σχετικούς λόγους των πρεσβυτέρων των Ιεροσολύμων προς τον Απόστολο Παύλο: « Θεωρεῖς, ἀδελφέ, πόσαι μυριάδες εἰσί τῶν πεπιστευκότων Ιουδαίοι; » ( Βλ. Πρ. 21,20. Βλ. και Οικουμενίου, Ε.Α, IV και Χ, σελ. 133 και 236 ) .Και αν τους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους πίστεψαν μυριάδες Ιουδαίων στον Χριστό, είναι προφανές πως στα έσχατα αυτό θα συμβεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.Κατά τον Αρέθα οι 144.000 Ιουδαίοι που αναφέρονται στην Αποκάλυψη ( Βλ. Απ. 7,4  )δηλώνουν τους Ιουδαίους που θα πιστέψουν κατά την εποχή των εσχάτων. Βεβαίως, ο αριθμός δεν ερμηνεύεται κατά κυριολεξίαν αλλά κατά μεταφοράν. Ο αριθμός 144.000 που προκύπτει από’ τον πολλαπλασιασμό του αριθμού 12 επί τον εαυτό του και στην συνέχεια επί τον αριθμό 1000, δηλώνει « τον πολλαπλασιασμό του αποστολικού σπόρου » ( Βλ. Αρέθα Καισαρείας, Ε.Α., ΙΘ΄, σελ. 287 ) .

Στην σύγχρονη βιβλιογραφία επισημαίνεται πως σχετικά με την επιστροφή των Ισραηλιτών στο Χριστιανισμό υπάρχει μια κινητικότητα. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος Παρασκευαΐδης αναφέρεται στην προσχώρηση των Εβραίων στο Χριστιανισμό λόγω των μικτών γάμων Εβραίων της Διασποράς με Χριστιανούς. Από 3% που ήταν το ποσοστό αυτών των γάμων το 1940, ξεπέρασε το 52% το 2001. Στις Η.Π.Α. το ποσοστό φτάνει το 72%, ενώ υπολογίζεται ότι 700.000 τέκνα τέτοιων γάμων ηλικίας μικρότερης των 18 ετών, τελικά, ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό ( Χριστοδούλου, Αρχιεπισκόπου Αθηνών, Η Δευτέρα Παρουσία, Χρυσοπηγή, 3^η Έκδοση, Αθήνα 2007, σελ. 73.Αξίζει να αναφέρουμε πως η επαφή των Εβραίων με Χριστιανούς λόγω της αναγκαστικής εξορίας τους είχε ως αποτέλεσμα να εξοικειωθούν με τις Χριστιανικές παραδόσεις, εορτές, έθιμα. Πολλοί απ’ αυτούς έγιναν Χριστιανοί ή διάκεινται φιλικά προς τον Χριστιανισμό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Bob Dylan, ένας απ’ τους διασημότερους, αν όχι ο διασημότερος Εβραίος του 20^ου αιώνα. Το 1979 εξέπληξε τους πάντες όταν ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Έδωσε μια δυνατή Χριστιανική μαρτυρία και μέχρι τώρα έχει κυκλοφορήσει 4 χριστιανικά άλμπουμς. Ένα παράδειγμα Εβραίου που δεν ασπάστηκε τον Χριστιανισμό, όμως φαίνεται πως είχε γοητευτεί απ’ αυτόν είναι ο Γουίλιαμ Γουάιλερ, ο σκηνοθέτης του γνωστού Χριστιανικού έπους « Μπεν Χουρ » των 11 βραβείων Όσκαρ. Και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ( Bλ. Brian Dennis, Einstein: A life, σελ. 278-9, όπου παρατίθεται και το κείμενο μιας συνέντευξης που έδωσε ο μεγάλος φυσικός στον George Sylvester Viereck και δημοσιεύτηκε στην ," The Saturday Evening Post, Oct. 26, 1929, σελ. 17 ).Ο π. Σεραφείμ Rose αναφέρεται σε μια γενικότερη επιστροφή των Ιουδαίων στον Χριστιανισμό ( Bλ. Seraphim Rose, Contemporary Signs of the end of the world. Δεν είναι άσκοπο να σημειώσουμε πως με την επιστροφή των Ιουδαίων στον Χριστιανισμό σχετίζεται και το κίνημα των Μεσσιανικών Ιουδαίων ( Αξιόλογη είναι η σχετική μελέτη του Sherbok Dan Cohn, Messianic Judaism, London 2000. Ειδικά για την σχέση Ιουδαϊσμού και Μεσσιανικών Ιουδαίων βλ. σελ. 172-178 ). Πρόκειται για Ιουδαίους που, ξαφνικά, μόνοι τους ανακάλυψαν πως ο Ιησούς είναι ο Μεσσίας. Χωρίς να προσχωρήσουν σε κάποια Χριστιανική Ομολογία διατηρούν τις Ιουδαϊκές τελετές και παραδόσεις δίνοντάς τους χριστιανικό χρώμα. Σήμερα, στην Ιερουσαλήμ υπάρχουν τουλάχιστον 10 συναγωγές Μεσσιανικών Ιουδαίων. Σε όλο το Ισραήλ υπάρχουν τουλάχιστον 200 κοινότητες με 15.000, περίπου, Μεσσιανικούς Ιουδαίους. Στην Αμερική είναι πολύ περισσότεροι. Και το κίνημα ολοένα και διευρύνεται, ώστε να φτάσει, σήμερα, να θεωρείται από κάποιους ως ένας από τους κλάδους του Ιουδαϊσμού.
Ειδικά, για την περιοχή του Ισραήλ πρέπει να σημειώσουμε πως σημαντικό ρόλο έχει παίξει το Θαύμα του Αγίου Φωτός και το θαύμα της μεταστροφής των υδάτων του Ιορδάνη. Αρκετοί Εβραίοι έχουν προσεγγίσει τον Χριστιανισμό εξ αιτίας αυτών των θαυμάτων.
Το σημαντικότερο, πάντως, στοιχείο είναι κατά τη γνώμη μας η μεταφορά ενός περίπου εκατομμυρίου ΡωσοΕβραίων στο Ισραήλ τη δεκαετία του 90. Οι Ρωσοεβραίοι αποτελούν, σήμερα, την μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα στο κράτος του Ισραήλ ( 20% του συνολικού πληθυσμού ) με δεύτερη αυτήν των Εβραίων που μετανάστευσαν απ’ το Μαρόκο ( 15% ). Στην πλειονότητά τους συνδέουν την ισραηλινή τους ταυτότητα με την καταγωγή και όχι με την θρησκεία. Πολλοί δεν είναι καν Εβραίοι ( Βλ. Ilan Greilsammer, Ο σιωνισμός, Τί γνωρίζω;, Μετάφραση Ευαγγελία Χιώτη, Εκδόσεις Το Βήμα γνώση, Αθήνα 2007, σελ. 130 και 140 ). Περίπου 30.000 από αυτούς είναι Χριστιανοί και 10.000 Μεσσιανικοί Ιουδαίοι. Οι υπόλοιποι δηλώνουν θρησκευτικά αδιάφοροι ( Βλ. http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_Jews_in_Russia , http://en.wikipedia.org/wiki/Jewish_ethnic_divisions , και Nurik Yaffe, Population, Statistilite 15, State of Israel Central Bureau of Statistics ). Όμως, πολλοί από αυτούς έχουν συνδεθεί με την Ορθόδοξη Παράδοση λόγω της μακρόχρονης επαφής τους με την Ρωσική Ορθοδοξία. Δεν δηλώνουν στις διάφορες κρατικές υπηρεσίες την πίστη τους από φόβο διακρίσεων εις βάρος τους. Δηλώνουν θρησκευτικά αδιάφοροι αλλά, συχνά, εκκλησιάζονται, βαπτίζουν τα παιδιά τους και τα καταχωρούν στα μητρώα ως Χριστιανούς. Έτσι, ο αριθμός των Χριστιανών στο Ισραήλ αυξάνεται. Αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία, ειδικά, αν σκεφτεί κάποιος πως το Ισραήλ, γενικά, δεν επέτρεπε την εγκατάσταση Χριστιανών ή Μεσσιανικών Ιουδαίων στα εδάφη του ( Σχετικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι Μεσσιανικοί Ιουδαίοι απ’ την ισραηλινή νομοθεσία βλ. Sherbok Dan Cohn, Messianic Judaism, London 2000, σελ. 191-202 ).
Η στάση του Ισραηλινού κράτους, γενικά, φαίνεται πιο διαλλακτική τον τελευταίο καιρό. Σ’ αυτό συνετέλεσαν πολλοί παράγοντες. Κατ’ αρχήν, η αύξηση των Χασιδιστών Εβραίων που απειλούν τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους αλλά και τη διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή. Το Ισραήλ χρειάζεται νέους Ισραηλίτες ως αντίβαρο στην αύξηση του αριθμού τους. Επίσης, η πίεση απ’ την πλευρά του κινήματος του Χριστιανικού Σιωνισμού της Αμερικής ( Σχετικά με το κίνημα του Χριστιανικού σιωνισμού βλ. Κολοβοπούλου Μαρίνας, Οι Ιουδαίοι στις επιστολές του Παύλου και στα έργα του Ιερού Χρυσοστόμου, Πρακτικά Διεθνούς επιστημονικού Συνεδρίου, Από τον Απόστολο Παύλο στον Ιερό Χρυσόστομο, ΙΓ΄ Παύλεια, Βέροια 2007, σελ. 173 ). Το κίνημα του Χριστιανικού Σιωνισμού βοηθά μεν το Ισραήλ αλλά έχει και αυτό τα αιτήματά του. Το Ισραήλ χρειάζεται την στήριξή του και για να την εξασφαλίσει αναγκάζεται να δείχνει κάποια διαλακτικότητα. Τέλος, η ανασφάλεια που αισθάνεται το νεαρό κράτος λόγω του πλήθους των εξωτερικών εχθρών του φαίνεται πως έπαιξε και αυτή το ρόλο της.
Άλλωστε, το σκηνικό έχει τεθεί για την μεταστροφή και των υπολοίπων Εβραίων στον Χριστιανισμό. Παλαιότερα, μέχρι τον 19^ο αιώνα, στους Εβραίους η θρησκεία ταυτιζόταν με το έθνος και το έθνος με την θρησκεία. Αυτό δεν ισχύει σήμερα. Οι εξελίξεις ξεκίνησαν από το ιδεολογικό επίπεδο. Ο Moses Hess επηρεασμένος από την ευρωπαϊκή αντίληψη περί έθνους και τα αντίστοιχα κινήματα θα συμβάλλει στην εδραίωση της θεωρητικής βάσης του νέου εκκοσμικευμένου Εβραϊσμού. Με τον Ahad Ha-am εισάγεται, εμμέσως πλην σαφώς, μια νέα αντίληψη για την εβραϊκή ιστορία, η οποία θα γίνει τελικά και η επικρατούσα αντίληψη στην εβραϊκή ιστοριογραφία και φιλοσοφία γενικότερα. Σ’ αυτήν την νέα αντίληψη η εβραϊκή θρησκεία δεν είναι το κύριο συστατικό του Εβραϊσμού αλλά είναι, απλά, μια έκφανσή του και ένα ακόμη όχημα μεταφοράς των αξιών του. Η μετάβαση από τον θρησκευτικό στον πολιτικό Σιωνισμό θα ολοκληρωθεί με τον Theodor Herzl. Η λέξη « Εβραίος » ή « Ισραηλίτης » δεν θα είναι πλέον μια αποκλειστικά θρησκευτική έννοια αλλά και ένας προσδιορισμός εθνικής ταυτότητας ( Βλ. Ιακώβου Χρήστου, « Σιωνισμός – Ο Εβραϊσμός σε μετάβαση. Ο ιδεολογικός μετασχηματισμός στην νεώτερη φάση της Εβραϊκής Ιστορίας», στο « Σύγχρονος Ιουδαϊσμός » [ επιμέλεια Ι Ροζάνη ], Ελληνικά γράμματα, Αθήνα 1995, σελ. 107-156. Ειδικά για την ιδέα του πολιτικού Σιωνισμού και την ιδεολογική του εξέλιξη βλ. στις σελίδες 141-151 ). Στη νέα αντίληψη περί Εβραϊσμού οι όροι έχουν αντιστραφεί. Ο Εβραϊσμός, πλέον, είναι το περιέχον και η Εβραϊκή θρησκεία το περιεχόμενον. Η λέξη « Εβραίος » ή « Ισραηλίτης » δεν είναι πλέον μια, αποκλειστικά, θρησκευτική έννοια αλλά και ένας προσδιορισμός εθνικής ταυτότητας. Η Εβραϊκή θρησκεία είναι και αυτή που περισσότερο από κάθε άλλη θρησκεία επλήγη από τις ιδέες του αθεϊσμού και τον θεωρητικό υλισμό. Οι Εβραίοι, κουρασμένοι να περιμένουν για περισσότερους από 15 αιώνες έναν θρησκευτικό Μεσσία, ο οποίος δεν ερχόταν, αποφάσισαν, τελικά, να γίνουν οι ίδιοι ο Μεσσίας του εαυτού τους. Την απογοήτευση από την μή έλευση του Μεσσία εκφράζει τέλεια το τραγούδι του Γιώργου Μητσάκη « Τον Μεσσία προσμέναμε ». Παραθέτουμε τους πιο σημαντικούς στίχους. « Τον Μεσσία προσμέναμε / στων αιώνων το διάβα / πριν ρημάξει τη ράτσα μας / η φωτιά και η λάβα… / Κι ο Μεσσίας δεν ήρθε / Και το αίμα μας ρέει / Οι αιώνες διαβαίνουν / Κι είμαστε όλοι Εβραίοι » ( Βλ. Φραγκίσκης Αμπατζοπούλου « Ο άλλος εν διωγμώ, Η εικόνα του Εβραίου στη λογοτεχνία, ζητήματα Ιστορίας και Μυθοπλασίας », εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1998, σελ. 337 ). Το δίχως άλλο η γέννηση του πολιτικού και εκκοσμικευμένου Σιωνισμού συνδέεται στενά με την εισβολή των αθεϊστικών ιδεολογιών στις Εβραϊκές κοινότητες. Έκτοτε, ο θρησκευτικός Σιωνισμός παραγκωνίζεται από τον εκκοσμικευμένο Σιωνισμό με τον οποίο, μάλιστα, συχνά, συγκρούεται. Αυτή την στιγμή η συντριπτική πλειοψηφία των Εβραίων έχει μια μάλλον αθεϊστική αντίληψη για την ζωή και αντιμετωπίζει την θρησκεία περισσότερο σαν μια έκφραση των εβραϊκών ιδεών, απογυμνώνοντάς την απ’ τον μεταφυσικό της χαρακτήρα.
Αυτή η αθεϊστική αντίληψη περί Εβραϊσμού συνιστά στην ουσία έναν αφεβραϊσμό. Ο Ιουδαϊκός λαός είχε πάντα ως κύριο συστατικό στοιχείο του και κέντρο του κόσμου του το θρησκευτικό στοιχείο, το στοιχείο της επαφής με το Θείο. Αυτοευνουχιζόμενος θρησκευτικά και εξοστρακίζοντας αυτό ακριβώς το στοιχείο του αρνείται και ακυρώνει την βαθύτερη ουσία του « είναι » του. Σε τελική ανάλυση, έρχεται σε σύγκρουση με το παρελθόν και την ίδια την ουσία του. Αυτή η πραγματικότητα υπογραμμίζεται πρώτα και κύρια από τους ίδιους του Ιουδαίους. Ο Olivier Revault d’ allones γράφει: « Ο Ιουδαϊσμός στάθηκε πάντοτε ανίκανος να δημιουργήσει ένα Κράτος σαν εκείνα των μεγάλων Αυτοκρατοριών της Ανατολής ή σαν εκείνα του Ελληνισμού: Ο “ βασιλιάς ” είναι τουλάχιστον εξίσου και αρχιερέας, η αποστολή του αφορά περισσότερο στο Θεό παρά στους ανθρώπους. Περισσότερο από το να κινητοποιεί στρατεύματα, βρίσκεται εκεί για να επαναφέρει τους ανθρώπους στη δικαιοσύνη, κι οι προφητείες του το υπενθυμίζουν αν το ξεχνά. Όλες οι απόπειρες που κάνει για ν’ αυξήσει την ισχύ του σύμφωνα με τον χώρο κινδυνεύουν να τον καταστήσουν άπιστο σύμφωνα με το χρόνο. Όποτε θέλει να γίνει Κράτος, δηλαδή άδικος και βίαιος, αφεβραΐζεται. Τέλος : Απομακρύνεται από τον Ελοχίμ » ( Olivier Revault d’ allones, Μουσικές: Παραλλαγές πάνω στην εβραϊκή σκέψη, Εκδόσεις Γαβριηλίδη, Αθήνα 2005, σελ. 34 ). Απ’ την άλλη ο εθνικιστικός και υλιστικός Ιουδαϊσμός δεν μπορεί να ικανοποιήσει έναν εβραϊκό κόσμο που έχει γνωρίσει, έστω και επιφανειακά, τον Χριστιανισμό. Και όσο περισσότερο γίνεται κατανοητό πως οι έννοιες Εβραϊσμός και Χριστιανισμός δεν είναι έννοιες ασύμβατες, τόσο περισσότεροι Εβραίοι θα εντάσσονται στον Χριστιανισμό ή τον Μεσσιανικό Ιουδαϊσμό. Πολύ σωστά επισημαίνεται απ’ τους Μεσσιανικούς Ιουδαίους πως η αποδοχή του Ιησού ως Μεσσία δεν είναι σημάδι άρνησης της πίστης τους, αλλά μάλλον σημάδι ενίσχυσής της. Άλλωστε, στη διάρκεια των αιώνων εμφανίστηκαν περισσότεροι από σαράντα ιστορικά πρόσωπα που ισχυρίστηκαν ότι ήταν ο Μεσσίας και ποτέ κάποιος δεν κατηγόρησε τους οπαδούς τους ότι απαρνήθηκαν την πίστη τους ( Βλ. και BeauSeigneur James, Κατ’ εικόνα, ο.π., σελ. 96-7 ). Όπως και να ‘χει, κάτι φαίνεται ν’ αλλάζει στο Ισραήλ. Και όλη αυτή η αλλαγή ίσως είναι η αρχή της εκπλήρωσης ενός σημείου των καιρών, της επιστροφής των Εβραίων στο Χριστό ).

Ολόκληρη τη Διατριβή θα τη βρείτε εδώ