Ο ΧΡΟΝΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΗΣ ΤΟὙ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ ( ΜΕΡΟΣ ΈΝΑΤΟ ) - Δυσπιστία για την εκπλήρωση των προφητειών

Δυσπιστία για την εκπλήρωση των προφητειών

Ο Απόστολος Πέτρος αναφέρει στην Β΄ Καθολική επιστολή του πως υπήρχαν κάποιοι που πίστευαν πως ο Κύριος καθυστερεί την εκπλήρωση της επαγγελίας του και δυσανασχετούσαν γι’ αυτό. 

Προφητεύει πως στις έσχατες ημέρες θα εμφανιστούν « ἐμπαῖκται κατά τάς ἰδίας ἐπιθυμίας αὐτῶν πορευόμενοι » [Β΄ Πέτρου, 3,3] που θα λένε: « Πού είναι η επαγγελία της Παρουσίας του Κυρίου; Οι Πατέρες μας πέθαναν αλλά όλα παραμένουν, όπως ήταν απ’ την αρχή της κτίσης του κόσμου » [Βλ. Β΄ Πέτρου, 3, 3-4 και 8-9. « Τοῦτο πρῶτον γινώσκοντες ὅτι ἐλεύσονται ἐπ᾿ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν ἐμπαῖκται κατά τάς ἰδίας ἐπιθυμίας αὐτῶν πορευόμενοι καί λέγοντες: Ποῦ ἐστιν ἡ ἐπαγγελία τῆς παρουσίας αὐτοῦ; Ἀφ᾿ ἧς γαρ οἱ Πατέρες ἐκοιμήθησαν, πάντα οὕτως διαμένει ἀπ᾿ αρχῆς κτίσεως. Λανθάνει γάρ αὐτούς ὅτι … Ἕν δέ τοῦτο μή λανθανέτω ὑμᾶς, ἀγαπητοί, ὅτι μία ἡμέρα παρά Κυρίω ὡς χίλια ἔτη καί χίλια ἔτη ὡς ἡμέρα μία. Οὐ βραδύνει Κύριος τῆς ἐπαγγελίας, ὥς τινες βραδύτητα ἡγοῦνται, ἀλλά μακροθυμεῖ εἰς ὑμᾶς, μή βουλόμενός τινας ἀπολέσθαι ἀλλά πάντας εἰς μετάνοιαν χωρῆσαι »].

Και, τέλος, σημειώνει πως ο Κύριος δεν καθυστερεί την εκπλήρωση της υπόσχεσής του, όπως νομίζουν μερικοί, αλλά μακροθυμεί, καθώς επιθυμεί όχι να χαθούν μερικοί αλλά να μετανοήσουν όλοι [Σχετικά με την βραδύτητα και τη μακροθυμία του Θεού βλ. και Ατματζίδη Χαραλάμπους, Η εσχατολογία στην Β΄ επιστολή Πέτρου, Β.Β. 33, Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 214-245].

Αργότερα, ο Ιππόλυτος αναφέρει πως οι « ασεβείς » βλασφημούσαν λέγοντας ότι η Β΄ παρουσία δεν θα έλθει και οι εσχατολογικές προφητείες δεν θα εκπληρωθούν [Βλ. Ιππολύτου, Εις τόν Δανιήλ Δ΄, XΙΙ, σελ. 81, « Οἱ δέ ἄνομοι ἀπειθοῦντες αὐτόν βλασφημοῦσιν καί τά λεγόμενα ἐξουθενοῦσιν κιαί τούς δούλους αὐτοῦ διώκοντες καταπονοῦσιν, καί ὡς μηδέν ἐσόμενα ταῦτα οὐ προσδοκῶσιν, ἴδωμεν ἡμεῖς … »].

Απαντά και αυτός στην βλάσφημη κατηγορία και υποστηρίζει πως αυτή η καθυστέρηση δεν θα πρέπει να στενοχωρεί τους Χριστιανούς. Αντίθετα, θα πρέπει να τους χαροποιεί. Μάλιστα, πρέπει να προσεύχονται ώστε να μην ζούν εκείνους τους καιρούς. Αν φαίνεται να βραδύνει η Β΄ παρουσία είναι διότι, απλά, δεν έχει έλθει ακόμη ο κατάλληλος καιρός [Βλ. Ιππολύτου, Εις τόν Δανιήλ Δ΄, ΧΙΙ, σελ. 81, « Εἰ γάρ καί νῦν ἐφ᾿  ἡμῶν οὐ συμβαίνει ταῦτα διάτο  μήπω τούς χρόνους πεπληρῶσθαι, ἀλλά γοῦν εὔχεσθαι δεῖ μηδέ εὑρεθῆναι ἡμᾶς ἐν τοῖς τοιούτοις καιροῖς, ἐν οῖς ταῦτα συμβήσεται, μήποτε ἀτονήσας τις … » και X, σελ. 80 « Εἰ γάρ καί νῦν βραδύνει πρό καιροῦ μή θέλων τήν κρίσιν τῷ κόσμω ἐπενεγκεῖν τό τοῦ ἰδίου πατρός πρόσταγμα ἐπιτελῶν, ἀλλ᾿ ἐρχόμενος ἥξει μετά τῶν τραυμάτων αὐτοῦ καί ἀποδώσει ἑκάστω κατά τά ἔργα αὐτοῦ »].

Άλλωστε η ανυπομονησία για την έλευση των εσχάτων είναι στην ουσία αναζήτηση κινδύνου [Βλ. Ιππολύτου, Εις τόν Δανιήλ Δ΄, ΧΧΙ, σελ. 87 « Ἀλλά πάντως ζητεῖς περίεργος ὤν πόσα ἔτη περιλείπεται τῷ θηρίω, ἵνα μεταρθῆ, μή νοῶν, ὅτι ταῦτα ζητῶν ἑαυτῶ τόν κίνδυνον ἐπιζητεῖς καί τάχιον τήν κρίσιν ἰδεῖν ἐπιθυμεῖς. Ουαί, γάρ, φησίν, οἱ ἐπιθυμοῦντες τήν ἡμέραν Κυρίου… ( Αμώς 5,18-20 ), Βλέπε και Συμεών Νέου Θεολόγου, Ηθικές Ομιλίες, Ομιλία 10η, « Ουαί οἱ λέγοντες. “ Πότε ἡ ἡμέρα Κυρίου ἐλεύσεται ” καί ταύτην καταλαβεῖν μή σπουδάζοντες. Ἡ γάρ παρουσία του Κυρίου εἰς τούς πιστούς γέγονε καί ἀεί γίνεται καί εἰς πάντας τούς βουλομένους ἐφέστηκεν. Εἰ γάρ ἐκεῖνος τό φῶς τοῦ κόσμου ἐστί καί τοῖς αὐτοῦ ἀποστόλοις εἶπε, μεθ’ ἡμῶν ἕως τῆς συντελείας συνέσεσθαι, πῶς, μεθ’ ἡμῶν ὤν, ἐλεύσεται; » ]. 

Ο ιερός Χρυσόστομος υπενθυμίζει τον λόγο του Κυρίου: « Ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ παρελεύσεται, οἱ δέ λόγοι μου οὐ μή παρέλθωσι » [ Μθ. 24,35 καί Λκ. 21,32 ]. Δηλαδή είναι ευκολότερο να αφανιστούν αυτά τα στέρεα καί ακίνητα ουράνια σώματα παρά να διαψευσθεί κάποιος απ’ τους λόγους του Κυρίου [Βλ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις το κατά Ματθαίον, Oμιλία OZ΄, Α΄, P.G. 58, 702, « Τουτέστι, τά πεπηγότα ταῦτα καί ἀκίνητα εὐκολώτερον ἀφανισθῆναι, ἥ τῶν λόγων τῶν ἐμῶν τι διαπεσεῖν. Καί ὁ ἀντιλέγων ὑπέρ τούτων, βασανιζέτω τά εἰρημένα, καί εὐρών ἀληθῆ ( εὑρήσει γάρ πάντως ), ἀπό τῶν παρελθόντων καί τοῖς μέλλουσι πιστευέτω, καί πάντα ἐξεταζέτω μετά ἀκριβείας, καί ὄψεται τῶν πραγμάτων τό τέλος μαρτυροῦν τῇ τῆς προφητείας ἀληθείᾳ. Τά δέ στοιχεῖα εἰς μέσον τέθεικεν, ὁμοῦ μέν δηλῶν, ὅτι προτιμοτέρα καί οὐρανοῦ καί γῆς ἡ Ἐκκλησία. Ὁμοῦ δέ δημιουργόν ἑαυτόν καί ἐντεῦθεν δεικνύς τοῦ παντός. ἐπειδή γάρ περί συντελείας διελέχθη, πράγματος παρά πολλοῖς ἀπιστουμένου, τόν οὐρανόν καί τήν γῆν εἰς μέσον ἤγαγε, τήν δύναμιν αὐτοῦ τήν ἄφατον ἐνδεικνύμενος, καί μετά πολλῆς τῆς ἐξουσίας δηλῶν, ὅτι Δεσπότης ἐστί τοῦ παντός, καί ἐκ τούτων καί τοῖς σφόδρα ἀμφιβάλλουσιν ἀξιόπιστα τά εἰρημένα κατασκευάζων » ].

Ο Ιππόλυτος χαρακτηρίζει όσους δυσπιστούν στην αλήθεια των προφητειών και της δευτέρας παρουσίας ως άνομους, βλάσφημους και απειθείς προς τον Θεό [ Βλ. Ιππολύτου, Εις τον Δανιήλ Δ΄, ΧΙΙ, σελ. 81, « Οἱ δέ ἄνομοι ἀπειθοῦντες αὐτόν βλασφημοῦσιν καί τά λεγόμενα ἐξουθενοῦσιν καί τούς δούλους αὐτοῦ διώκοντες καταπονοῦσιν, καί ὡς μηδέ ἐσόμενα ταῦτα οὑ προσδοκῶσιν, ἴδωμεν ἡμεῖς οἱ τῶ τῆς ἀληθείας λόγω πιστεύοντες …τα πάλαι μεν προκεκηρυγμένα κατά καιρούς δέ συμβάντα καί συμβησόμενα » ]και σημειώνει χαρακτηριστικά: « Ουδέν γάρ ὅλως ψεύδεται ἡ γραφή, οὐδέ τό πνεῦμα τό ἅγιον πλανᾷ τούς δούλους αὐτοῦ τούς προφήτας, δι᾿ ὧν εὐηρέστησεν τήν βουλήν τοῦ Θεοῦ καταγγεῖλαι τοῖς ἀνθρώποις » [ Ιππολύτου, Εις τον Δανιήλ, Δ΄, VI, σελ. 77. Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία ο συγγραφεύς του « Περί Συντελείας » επαναλαμβάνει τον λόγο του Κυρίου: « Ἰώτα ἕν ἤ μία κεραία ἐξ αὐτῶν οὐκ ἀπολυθήσεται » ( Μθ. 5,18 ). Βλ. Περί Συντελείας, Ι, σελ. 276 ].Όλα όσα προφητεύτηκαν θα συμβούν.

Η απιστία στην εκπλήρωση των προφητευθέντων, τελικά, είναι πολύ παλιά ιστορία. Συνέβαινε και την εποχή του Νώε. Σύμφωνα με τους λόγους του Κυρίου « ὥσπερ γάρ ἦσαν ἐν ταῖς ἡμέραις ταῖς πρό τοῦ κατακλυσμοῦ τρώγοντες καί πίνοντες, γαμοῦντες καί εκγαμίζοντες, ἄχρι ἧς ἡμέρας εἰσῆλθε Νῶε εἰς τήν κιβωτόν, καί οὐκ ἔγνωσαν ἕως ἦλθεν ὁ κατακλυσμός, καί ἦρεν ἅπαντας οὕτως ἔσται καί ἡ παρουσία τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου » [Μθ. 24,38-9 ].Κατά τον ιερό Χρυσόστομο, ο Χριστός με αυτούς τους λόγους ανέφερε ένα γενικό παράδειγμα γεγονότος, που, αν και είχε προλεχθεί, αμφισβητήθηκε. Επειδή από πολλούς αμφισβητούνταν οι προφητείες, γι’ αυτό, ακριβώς, βεβαίωσε αυτά που πρόκειται να συμβούν από αυτά που, ήδη, συνέβησαν στο παρελθόν, διεγείροντας το νου των ακροατών του. Όπως συνέβη ο κατακλυσμός, έτσι θα συμβούν  και τα δεινά της συντελείας [ Βλ. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις το κατά Ματθαίον, Ομιλία ΟΖ΄, B΄, P.G. 58, 704 και Ε.Π.Ε. 12, σελ. 50-1, «Καθολικόν ἠθέλησεν ἐνθεῖναι ὑπόδειγμα, καί μετά τό προλεχθῆναι ἀπιστηθέν. Διά δή τοῦτο, ἐπειδή παρά τοῖς πολλοῖς τα μέλλοντα ἀπιστεῖται, ἀπό τῶν παρελθόντων αὐτά πιστοῦται, κατασείων αὐτῶν τήν διάνοιαν » ].

Το γεγονός πως πολλές από τις προφητείες έχουν ήδη εκπληρωθεί θα πρέπει να εδραιώνει την πίστη μας και να μας καθιστά βεβαίους ότι θα εκπληρωθούν και οι υπόλοιπες [ Οι προφητείες είναι και απόδειξη της Χριστιανικής Πίστης. Μάλιστα, κατά τον ιερό Χρυσόστομο είναι ανώτερη απόδειξη και απ’ τα θαύματα, διότι τα θαύματα θα μπορούσαν να διαβληθούν απ’ τους ανόητους. Βλ. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις το κατά Ιωάννην, Ομιλία ΙΘ΄, Β΄, P.G. 59, 121 ].

Ο Ιππόλυτος ερωτά ρητορικά: « Τί οὖν ἔτι διστάζεις, ὤ ἄνθρωπε, ἐπί τοῖς εἰρημένοις ἤ πῶς ἀπιστεῖς τοῖς ὑπό τοῦ Κυρίου λελαλημένοις, ὁπότε ἡ πρώτη αὐτοῦ παρουσία ἤδη γεγένηται … καί τό πάθος αὐτοῦ πᾶσιν σεσήμανται … καί διασκορπισμός τῷ λαῷ αὐτοῦ γεγένηται; » [ Ιππολύτου, Εις τον Δανιήλ Δ΄, LVIII, σελ. 109 ].

Αν δεν είχαν εκπληρωθεί τόσο πολλές απ’ τις προφητείες της Αγίας Γραφής, θα μπορούσαμε, ίσως, να αμφισβητήσουμε και την μελλοντική εκπλήρωση των υπολοίπων και να μην περιμένουμε τον Αντίχριστο και το τέλος του κόσμου. 

Αλλά αφού συνέβησαν πολλά από αυτά που είχαν προφητευτεί, άρα θα πραγματοποιηθούν και τα υπόλοιπα. Το να ερωτούμε με δυσπιστία « πότε θα συμβούν αυτά » είναι χαρακτηριστικό απίστων ανθρώπων καί όχι πιστών. « Τό δέ προγινώσκειν τά ἐσόμενα, καί πιστεύειν, ὅτι οὕτως ἔσται, μακαρίου ἐστίν ἀνδρός, εἰδότος καί σιωπώντος, ἵνα μή ποτε πολλά λαλῶν κινδυνεύση » [ Βλ. Ιππόλυτου, Εις τον Δανιήλ Δ΄, V, σελ. 77, « Ὤστε οὔτε προλαμβάνειν ἡμᾶς δεῖ τήν τοῦ Θεοῦ βουλήν… οὔτε μην ἀπιστεῖν, ὡς μή μέλλοντα ταῦτα γίνεσθαι. Εἰ γάρ τά πρῶτα, ὅσα προεῖπον οἱ προφήται, οὐκ ἐγένοντο, μηδέ ταῦτα προσδόκα. Εἰ δέ ἐκεῖνα ἐγένοντο κατά καιρούς ἰδίους καθώς προείρηται, πάντως καί ταῦτα τελεσθήσονται. Το γάρ λέγειν τινάς : Καί πότε ταῦτα ἔσται; Ἀπίστων ἐστίν ἀνθρώπων οὐ πιστευόντων. Τό δέ προγινώσκειν τά ἐσόμενα, καί πιστεύειν, ὅτι οὕτως ἔσται, μακαρίου ἐστίν ἀνδρός, εἰδότος καί σιωπώντος, ἵνα μή ποτε πολλά λαλῶν κινδυνεύση » ], γράφει ο Ιππόλυτος. 

Η ενδεδειγμένη στάση είναι και πάλι η χρυσή μεσότης. Δεν προσπαθούμε να μαντέψουμε πότε θα έλθει η Δευτέρα παρουσία αλλά και δεν απιστούμε ότι θα έλθει [Ιδιαίτερη  εντύπωση  μας  προξένησε  η  άποψη  του  Οικουμενίου  πως  η  αμφισβήτηση  της  εγκυρότητας  της

Αποκάλυψης δεν οφείλεται σε αμάθεια ή θεία αποκάλυψη αλλά σε αφέλεια, φιλοζωία, προσήλωση στα εγκόσμια και φόβο για την εκπλήρωση των προφητειών της. Βλ. Οικουμενίου, Ε.Α., Η΄, σελ. 290. « Τοῦτο δέ οἶμαι οὐκ ἐξ ἀμαθίας οὐδ’ ἀποκαλύψεως », σημειώνει, « ἐξ ἀπλότητος δέ μόνον, εἰ καί τολμηρόν ἐιπεῖν, καί φιλοζωίας καί τῆς προς τά γήινα προσπαθείας, τό ἀπότομον καί ἀναντίρρητον τῶν ἀποφάσεων δεδιότων ». Ο Οικουμένιος αναφέρεται σε μια περίπτωση εσχατολογικού στρουθοκαμηλισμού, που και στην εποχή μας είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη και επίκαιρη αφού πολλοί Θεολόγοι μιλούν για μύθο περί Αντιχρίστου ( Antichrist myth ), επιρροή του Συγγραφέα της Αποκάλυψης από προγενέστερες πηγές – αφήνοντας να εννοηθεί πως, όπως διαψεύσθηκαν εκείνες, θα διαψευσθεί και η Αποκάλυψη – , και προτιμούν συγχρονιστικές αναγνώσεις του Ιερού κειμένου.  Όπως  πολλοί  αρνούνται  την  ύπαρξη  του  Θεού,  γιατί  δεν  τους  συμφέρει να  υπάρχει,  έτσι  και πολλοί αρνούνται ή τροποποιούν και παρερμηνεύουν την Χριστιανική εσχατολογία προσπαθώντας να αφαιρέσουν οτιδήποτε ακούγεται δυσάρεστο και τρομακτικό. Εσχατολογικός στρουθοκαμηλισμός].

Ολόκληρη τη Διατριβή θα τη βρείτε εδώ