Προσωπικά δικαιώματα άνθρακα: Η "ατομική ευθύνη" για τη "σωτηρία του πλανήτη"

 

Childrens health defense,

Μετάφραση απο: Μαντάτα από έξω / Mandata apo ekso

Είναι μεσημέρι και πεινάτε. Μπαίνετε σε ένα φαστ φουντ για να πάρετε ένα χάμπουργκερ. 

Καθώς είστε έτοιμοι να ολοκληρώσετε τη συναλλαγή - μέσω πιστωτικής κάρτας, καθώς η κοινωνία έχει καταργήσει τα μετρητά - σας ενημερώνουν ότι έχετε υπερβεί την πίστωση άνθρακα για το μήνα.

Η αγορά σας απορρίπτεται. 

Δεν υπάρχει χάμπουργκερ για εσάς.

Αν αυτό σας φαίνεται τραβηγμένο, σκεφτείτε ότι πριν από λιγότερο από δύο χρόνια, τα lockdown, η καθολική χρήση μάσκας και τα λεγόμενα "διαβατήρια υγείας" θα φάνταζαν επίσης, στους περισσότερους, ως αντικείμενο ενός δυστοπικού θρίλερ επιστημονικής φαντασίας.

Η έμπνευση για το σενάριο "όχι χάμπουργκερ για εσάς" προέρχεται από τις προτάσεις, που γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς στους επιστημονικούς και πολιτικούς κύκλους, για την εφαρμογή των "προσωπικών δικαιωμάτων άνθρακα" (PCA).

Η ίδια η έννοια των PCA δεν είναι καινούργια. Το 2008, για παράδειγμα, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εξέτασε μια πρόταση για τα PCAs ως μέσο μείωσης των εκπομπών.

Ωστόσο, η πανδημία COVID, και τα έκτακτα μέτρα που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπισή της, μπορεί να συνέβαλαν στο να τεθούν οι βάσεις για την αποδοχή του συστήματος PCA από το κοινό.

Ένα άρθρο του Αυγούστου 2021 στο Nature, με τίτλο "Personal Carbon Allowances Revisited", προέβαλε ακριβώς αυτό το ζήτημα. Το άρθρο συνέδεε άμεσα τα μέτρα που επιβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας με το επιχείρημα υπέρ των PCA.

Οι συγγραφείς υπογράμμισαν την "ανάγκη για μια ανάκαμψη από την κρίση του COVID-19 με χαμηλές εκπομπές άνθρακα" μέσω της χρήσης των PCAs, σημειώνοντας ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας, "οι περιορισμοί στα άτομα για χάρη της δημόσιας υγείας και οι μορφές ατομικής ευθύνης και υπευθυνότητας που ήταν αδιανόητες μόλις ένα χρόνο πριν, υιοθετήθηκαν από εκατομμύρια ανθρώπους".

Σύμφωνα με το άρθρο, "οι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο έτοιμοι να αποδεχτούν την παρακολούθηση και τους περιορισμούς που σχετίζονται με τα PCA για την επίτευξη ενός ασφαλέστερου κλίματος και τα πολλά άλλα οφέλη [...] που συνδέονται με την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης".

Οι συγγραφείς υποστήριξαν επίσης ότι "άλλα διδάγματα που θα μπορούσαν να αντληθούν [από την πανδημία] σχετίζονται με την αποδοχή από το κοινό σε ορισμένες χώρες της πρόσθετης επιτήρησης και του ελέγχου με αντάλλαγμα τη μεγαλύτερη ασφάλεια".

Αυτό το τελευταίο απόσπασμα μπορεί να φέρει στο νου τα διάσημα λόγια του Βενιαμίν Φραγκλίνου: "Όσοι θα παραιτούνταν από την ουσιαστική ελευθερία για να αγοράσουν λίγη προσωρινή ασφάλεια δεν αξίζουν ούτε την ελευθερία ούτε την ασφάλεια".

Δύο εβδομάδες μετά τη δημοσίευση του άρθρου στο Nature, το Popular Science δημοσίευσε αυτό το άρθρο: "Πώς τα προσωπικά δικαιώματα άνθρακα μπορούν να βοηθήσουν τους απλούς ανθρώπους να καταπολεμήσουν την κλιματική αλλαγή".

Με υπότιτλο "Η χρονική στιγμή μπορεί επιτέλους να είναι κατάλληλη για αυτή τη στρατηγική μείωσης του άνθρακα", το άρθρο έκανε μια αναλογία μεταξύ των PCAs και του χαρτζιλικιού που λαμβάνουν τα παιδιά από τους γονείς τους.

Τι ακριβώς είναι το PCA; Το άρθρο στο Nature το περιγράφει ως εξής:

"Ένα σύστημα προσωπικών δικαιωμάτων άνθρακα (PCA) συνεπάγεται ότι όλοι οι ενήλικες θα λαμβάνουν ένα ίσο, εμπορεύσιμο δικαίωμα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που μειώνεται με την πάροδο του χρόνου σύμφωνα με τους εθνικούς στόχους [...] και θα περιλαμβάνει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των ατόμων που σχετίζονται με τις μετακινήσεις, τη θέρμανση χώρων, τη θέρμανση νερού και την ηλεκτρική ενέργεια."

Με άλλα λόγια, κάθε άτομο θα λαμβάνει ένα ίσο ποσοστό άνθρακα που θα "δικαιούται" και του οποίου η κατανάλωση θα παρακολουθείται.

Στην πράξη, το σύστημα αυτό θα λειτουργεί ως εξής, σύμφωνα με το άρθρο του Nature:

"Τα επιδόματα προβλέπεται ότι θα αφαιρούνται από τον προσωπικό προϋπολογισμό με κάθε πληρωμή για καύσιμα μεταφορών, καύσιμα θέρμανσης και λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος. 

Οι άνθρωποι που θα έχουν έλλειψη θα μπορούν να αγοράζουν πρόσθετες μονάδες στην προσωπική αγορά άνθρακα από εκείνους που έχουν περίσσευμα προς πώληση."

Το σύστημα αυτό μπορεί να συγκριθεί με τα μέτρα που σχετίζονται με την πανδημία και τα οποία επιβλήθηκαν τους τελευταίους 18 και πλέον μήνες, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης εμφάνισης των ψηφιακών "διαβατηρίων COVID", όπου οι ανεμβολίαστοι αποκλείονται ουσιαστικά από τη συμμετοχή σε πολλές κοινωνικές δραστηριότητες, από τα ψώνια μέχρι το φαγητό.

Στη Λιθουανία, απαγορεύεται η είσοδος σε σούπερ μάρκετ για όσους δεν διαθέτουν ψηφιακό "διαβατήριο COVID". Ορισμένες πολιτείες της Νιγηρίας έχουν απαγορεύσει στους μη εμβολιασμένους πολίτες την πρόσβαση στις τράπεζες.

Και στο Πακιστάν, οι κάρτες SIM κινητής τηλεφωνίας πολλών μη εμβολιασμένων ατόμων έχουν μπλοκαριστεί.

Μια "μεγάλη επανεκκίνηση" στον τρόπο με τον οποίο ζούμε την καθημερινή μας ζωή;

Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, αρκετές νέες και στενά συνδεδεμένες λέξεις και φράσεις έχουν εισχωρήσει στην καθημερινή μας γλώσσα. 

Αυτές περιλαμβάνουν το "Build Back Better", τη "νέα κανονικότητα", την "οικονομία των πιστώσεων άνθρακα", την "τέταρτη βιομηχανική επανάσταση", τον "μετανθρωπισμό" και τη "Μεγάλη Επανεκκίνηση" - η τελευταία από τις οποίες προωθείται θερμά από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) και από αρκετές εκατοντάδες πολυεθνικές εταιρείες, από τη MasterCard μέχρι τη Moderna, που αναφέρονται ως "εταίροι" της Μεγάλης Επανεκκίνησης.

Όλοι αυτοί οι όροι αντικατοπτρίζουν μια νέα οικονομία και κοινωνία, βασισμένες στην ψηφιακή τεχνολογία, όπου οι κινήσεις, οι συναλλαγές, οι αλληλεπιδράσεις και οι συμπεριφορές παρακολουθούνται και συνδέονται με "στόχους", οι οποίοι με τη σειρά τους είναι στενά συνδεδεμένοι με δήθεν "πράσινες" πολιτικές και κριτήρια αναφοράς, όπως οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (SDGs).

Οι προθέσεις μιας τέτοιας οικονομίας βασισμένης στις πιστώσεις άνθρακα ή μιας "πράσινης" κοινωνίας, ήταν για καιρό αντικείμενο συζήτησης των "θεωρητικών συνωμοσίας", ακόμη και πριν από την πανδημία.

Ωστόσο, πολλοί τέτοιοι στόχοι προτείνονται τώρα ανοιχτά από οργανισμούς με επιρροή.

Ένα βίντεο του 2019 από το WEF, για παράδειγμα - "Μια γιορτή για το μέλλον" - πρότεινε ότι στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, οι άνθρωποι θα μπορούσαν να έχουν το προνόμιο να απολαμβάνουν "ένα μπιφτέκι από βοδινό κρέας, δύο μερίδες ψάρι και ένα ή δύο αυγά την εβδομάδα", προκειμένου να "σώσουν τον πλανήτη".

Είναι σαφές ότι η επιβολή των εν λόγω ανώτατων ορίων κατανάλωσης μπορεί να εφαρμοστεί μέσω των PCAs. Αλλά πώς θα μπορούν οι PCAs να παρακολουθούν την κατανάλωση κάθε ατόμου σε πραγματικό χρόνο;

Εδώ έρχεται η Μεγάλη (χρηματοοικονομική) τεχνολογία - ή "fintech", όπως είναι πλέον γνωστή.

Το 2019, η Doconomy, μια σουηδική εταιρεία fintech, παρουσίασε μια πιστωτική κάρτα γνωστή ως DO Card. Με την υποστήριξη της MasterCard, παρακολουθεί τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των αγαθών που αγοράζονται και θέτει ένα "ανώτατο όριο κλιματικών επιπτώσεων" για κάθε μεμονωμένο χρήστη της κάρτας.

Φέτος, η Doconomy συνεργάστηκε με μια άλλη σουηδική εταιρεία fintech, την Klarna, για να παρέχει σε 90 εκατομμύρια καταναλωτές "πληροφορίες για το αποτύπωμα άνθρακα", υπολογίζοντας τον "αντίκτυπο στο κλίμα" κάθε συναλλαγής που ολοκληρώνεται μέσω της υπηρεσίας Doconomy.

Μάλλον δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το WEF έχει επαινέσει τέτοιες πρωτοβουλίες, γράφοντας το 2019:

"Ενώ πολλοί από εμάς γνωρίζουμε ότι πρέπει να μειώσουμε το αποτύπωμα άνθρακα, οι συμβουλές για να το κάνουμε αυτό μπορεί να φαίνονται θολές και η τήρηση του λογαριασμού είναι δύσκολη. Το DO παρακολουθεί και διακόπτει τις δαπάνες, όταν φτάσουμε στο ανώτατο όριο άνθρακα."

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν επίσης μπει στο παιχνίδι: το SCR500 Top SDG Equity είναι ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο που αποτελείται από εταιρείες που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο και "έχουν αποδειχθεί ότι είναι οι πιο αφοσιωμένες στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (SDGs)".

Αν η εφαρμογή ενός τέτοιου ολοκληρωμένου και ομοιόμορφου συστήματος παρακολούθησης όχι μόνο των συναλλαγών, αλλά και της ατομικής συμπεριφοράς, φαίνεται μακρινή, σκεφτείτε το σύστημα κοινωνικής πίστωσης της Κίνας, το οποίο προχωρά αρκετά βήματα πέρα από τις παραδοσιακές βαθμολογίες πίστωσης και συγκεντρώνει δεδομένα σχετικά με τη συμπεριφορά ενός χρήστη.

Παραβάσεις που κυμαίνονται από το να περνάτε με κόκκινο και να παίζετε μουσική πολύ δυνατά σε δημόσιο χώρο, μέχρι οποιονδήποτε αριθμό εγκλημάτων, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε χαμηλότερη βαθμολογία "κοινωνικής πίστωσης". 

Όσο χαμηλότερη είναι η βαθμολογία, τόσο περισσότερα προνόμια χάνει κανείς, όπως τη δυνατότητα να κλείσει εισιτήριο για αεροπλάνο ή τρένο ή να λάβει τραπεζικό δάνειο.

Μάλιστα, η επαφή με άτομα με χαμηλή κοινωνική βαθμολογία μπορεί, με τη σειρά της, να επηρεάσει αρνητικά και τη δική σας βαθμολογία.

Παρόμοιες προτάσεις έχουν φτάσει στα γραφεία των κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο. 

Για παράδειγμα, μια έκθεση που κυκλοφόρησε νωρίτερα φέτος από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Imperial College ζητά να κλείσουν όλα τα αεροδρόμια του Ηνωμένου Βασιλείου εκτός από τρία, να σταματήσει η κατασκευή νέων κτιρίων και να καταργηθεί η κατανάλωση βοδινού και αρνίσιου κρέατος έως το 2050.

Επιπλέον, είναι εύκολο να φανταστεί κανείς πώς τα διεισδυτικά δίκτυα 5G και 6G, καθώς και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), όπου τα πάντα, από τους "έξυπνους" μετρητές ηλεκτρικού ρεύματος μέχρι τα "έξυπνα ρολόγια" και τις οικιακές συσκευές, όπως τα ψυγεία, θα εγκαινιάσουν ένα παντοδύναμο δίκτυο που θα συνδέεται με την ατομική κατανάλωση.

Μια "κοινωνία χωρίς μετρητά", όπου όλες οι συναλλαγές πραγματοποιούνται με πιστωτικές/χρεωστικές κάρτες ή άλλα ψηφιακά μέσα, φαίνεται επομένως να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι αυτού του παζλ, μέσω της εξάλειψης των ανώνυμων συναλλαγών με μετρητά.

Πολλά ερωτήματα εγείρονται σχετικά με τη μελλοντική εφαρμογή και τις πιθανές επιπτώσεις αυτής της τεχνολογίας.

Για παράδειγμα, σε ποιο βαθμό τα PCA και οι σχετικές πρωτοβουλίες αποτελούν πραγματικά ένα μέσο προστασίας του περιβάλλοντος, αντί για ένα μέσο για την περαιτέρω εδραίωση του ελέγχου σε μεγάλες εκτάσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας; 

Είναι αυτό που πραγματικά επιδιώκει η "Μεγάλη Επανεκκίνηση";

Γιατί οι μεγάλες εταιρείες φαίνονται τόσο πρόθυμες να απαρνηθούν ξαφνικά τα κέρδη και την κατανάλωση; Τι περιμένουν να κερδίσουν; Γιατί δεν κυνηγούν τους μεγαλύτερους ρυπαντές του κόσμου, π.χ. τον στρατό των ΗΠΑ; Είναι το "cap-and-trade" πραγματικά ένα καλό μοντέλο προς μίμηση;

Από την άποψη της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των κανονιστικών ρυθμίσεων, πού θα πάνε τα δεδομένα που συλλέγονται από τα PCA; Πώς θα χρησιμοποιούνται και πώς θα προστατεύονται; Πώς θα καθορίζονται τα "ανώτατα όρια" κατανάλωσης, από ποιον και σε ποια βάση;

Πώς θα καθορίζεται η "καλή" ή "κακή" κατανάλωση και από ποιον; Ποιος θα ρυθμίζει ένα τόσο διαδεδομένο σύστημα παρακολούθησης όλων των οικονομικών συναλλαγών και της ανθρώπινης συμπεριφοράς - και ποιος θα ρυθμίζει τον ρυθμιστή;

Από την άποψη της κοινωνικής δικαιοσύνης, θα επιδεινωθεί η οικονομική και κοινωνική ανισότητα από μια κοινωνία "εχόντων και μη εχόντων" και από ένα σύστημα όπου οι φτωχότεροι άνθρωποι μπορεί να αναγκάζονται να πωλούν τα πλεονάζοντα δικαιώματα άνθρακα, διατηρώντας έτσι ένα χαμηλό επίπεδο διαβίωσης;

Τέλος, σε μια εποχή όπου μας λένε να "εμπιστευόμαστε την επιστήμη", γιατί δεν δίνεται η ευκαιρία στην επιστημονική καινοτομία να δώσει καλύτερες, λιγότερο δρακόντειες λύσεις που δεν θα περιλαμβάνουν δελτία και σημαντικούς περιορισμούς στην ανθρώπινη συμπεριφορά;

Η επιθυμία για την προστασία του περιβάλλοντος και των μελλοντικών γενεών είναι σε μεγάλο βαθμό καθολική.

Είναι, ωστόσο, αμφισβητήσιμο κατά πόσον τα PCA και ένα σύστημα "καπιταλισμού της επιτήρησης", με τεράστιους ελέγχους της ανθρώπινης συμπεριφοράς, είναι ο τρόπος για την επίτευξη αυτού του στόχου.