1. Μην αφήνετε κανέναν πίσω - Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο

Αυτό είναι το δεύτερο άρθρο της σειράς 13 τμημάτων σχετικά με τις 12 δεσμεύσεις της Κοινής μας Ατζέντας.

Το πρώτο άρθρο : Εισαγωγή: Η κοινή μας ατζέντα - Πολυμέρεια με δόντια

14 Απριλίου, 2022

By Jacob Nordangård.

Στο βιβλίο με τίτλο Η κοινή μας ατζέντα, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο Αντόνιο Γκουτέρες παρουσιάζει την εικόνα ενός κόσμου που βρίσκεται αντιμέτωπος με την επιλογή μεταξύ κατάρρευσης και επανάστασης. Αν κάνουμε τη λάθος επιλογή, θα χτυπηθούμε από έναν μεταλλασσόμενο ιό που μας καταδιώκει επανειλημμένα. Τα συστήματα υγείας δεν θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την πίεση και τα εμβόλια θα διανέμονται άνισα. Ο πλανήτης θα θερμανθεί, με αποτέλεσμα το λιώσιμο των πολικών πάγων, πλημμύρες, ξηρασίες, κυκλώνες, εξαφάνιση ζωικών ειδών και σπατάλη ανθρώπινων ζωών. Η φτώχεια θα αυξηθεί, οι διαμαρτυρίες θα συντριβούν, τα ανθρώπινα δικαιώματα θα παραμεληθούν, ενώ η ανάπτυξη νέων μορφών πολέμου θα αποτρέψει κάθε ειρηνευτική πρωτοβουλία.

Αλλά αν επιλέξουμε το μοντέλο του ΟΗΕ και του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, μας υπόσχονται τον Παράδεισο. Ένας πιο πράσινος, ασφαλέστερος και καλύτερος κόσμος με ταχεία αντιμετώπιση κρίσεων, συμπεριλαμβανομένου ενός συστήματος υγείας όπου τα εμβόλια θα είναι διαθέσιμα σε όλους, όπου τα ορυκτά καύσιμα θα καταργηθούν σταδιακά και η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα διατηρηθεί υπό έλεγχο, και όπου όλοι θα έχουν το δικαίωμα σε ψηφιακή σύνδεση για πρόσβαση σε δια βίου ποιοτική εκπαίδευση.

Το σκεπτικό είναι παρόμοιο με αυτό που εξέφρασε ο Κλάους Σβαμπ κατά τη διακήρυξη της Μεγάλης Επανεκκίνησης:

❠ 

Έχουμε την επιλογή να παραμείνουμε παθητικοί, πράγμα που θα οδηγούσε στην ενίσχυση πολλών από τις τάσεις που βλέπουμε σήμερα. Πόλωση, εθνικισμός, ρατσισμός και τελικά αυξανόμενες κοινωνικές αναταραχές και συγκρούσεις. Έχουμε όμως και μια άλλη επιλογή, μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, ιδίως ενσωματώνοντας την επόμενη γενιά, μπορούμε να αλλάξουμε τη συμπεριφορά μας ώστε να είμαστε και πάλι σε αρμονία με τη φύση, και μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι τεχνολογίες της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για να μας προσφέρουν καλύτερη ζωή.

Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να παραδώσουμε την εξουσία και τις ζωές μας στον ΟΗΕ και τον συνεργάτη  του το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να ενσωματωθούν κάτω από το άγρυπνο μάτι του Ψηφιακού Θεού. Όπως είπε σε συνέντευξή του το 2015 ο αγαπημένος γκουρού του περιβάλλοντος και συχνός συμμετέχων στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ Johan Rockström από το Ινστιτούτο Κλιματικών Επιπτώσεων του Πότσδαμ:

❠ 

Δεν βλέπω άλλο τρόπο από το να παραχωρήσουν 200 χώρες μέρος της εξουσίας λήψης αποφάσεων σε μια πλανητική θεσμική διοίκηση. Πρέπει να δουλέψουμε με τους θεσμούς που έχουμε, και υπάρχει μόνο ένας θεσμός που είναι παγκόσμιος, ο ΟΗΕ.[1]

Για να επιτευχθούν οι στόχοι της Ατζέντας 2030, πρέπει να συμμετέχουν όλοι. Στην Κοινή μας Ατζέντα, η πρώτη δέσμευση (από τις δώδεκα) είναι να μην αφήσουμε κανέναν πίσω. Αυτό αφορά ένα ανανεωμένο κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ κυβερνήσεων και πολιτών, το οποίο, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, θα πρέπει να βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου ενός δικτύου κοινωνικής ασφάλειας με υγειονομική περίθαλψη, ασφάλεια εισοδήματος, στέγαση, εκπαίδευση και αξιοπρεπή εργασία. Ποιος μπορεί να πει όχι σε αυτό;

Με μια πιο προσεκτική εξέταση, ωστόσο, το συμβόλαιο φαίνεται να αφορά κυρίως την ψηφιακή σύνδεση με το παγκόσμιο σύστημα ελέγχου, την εκπαίδευση με «σωστές» αξίες, τη στέγαση σε μια «έξυπνη πόλη» με πανταχού παρούσα επιτήρηση και την υπόσχεση ενός καθολικού βασικού εισοδήματος (UBI) - αν ακολουθήσετε πειθήνια όλες τις αντιφατικές εντολές του ΟΗΕ.

Πρόκειται για ένα κοινωνικό συμβόλαιο για την ψηφιακή εποχή, όπου τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των πολιτών πρέπει να προσαρμοστούν στις σημερινές ανάγκες με δια βίου μάθηση, μια «δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς» μετάβαση σε μια κοινωνία μηδενικών εκπομπών άνθρακα και μια «υπεύθυνη» χρήση της τεχνολογίας, όπου πρέπει να αποτραπεί η διάδοση «ψευδών» ή δυσάρεστων πληροφοριών.[2] Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα συμβόλαιο όπου θα πρέπει να αποδέχεστε τυφλά ό,τι σας επιβάλλει η κυβέρνηση και όπου θα αποκλείεστε από τη συμμετοχή τόσο στην κοινωνική υπηρεσία όσο και στις οικονομικές υπηρεσίες, αν αρνηθείτε ή έχετε διαφορετική άποψη.

Το ιστορικό αυτού του συμβολαίου μπορεί να εντοπιστεί στο 2011, όταν το Γερμανικό Συμβουλευτικό Συμβούλιο για την Παγκόσμια Αλλαγή (WBGU) δημοσίευσε την έκθεση Ο κόσμος σε μετάβαση - Ένα κοινωνικό συμβόλαιο για τη βιωσιμότητα. Ζητήματα παρόμοιας φύσης είχαν συζητηθεί προηγουμένως στο συνέδριο Ο μεγάλος μετασχηματισμός - Η κλιματική αλλαγή ως πολιτισμική αλλαγή στο Έσσεν το 2009. Στο επίκεντρο βρέθηκαν ο σύμβουλος του Πάπα Hans Joachim Schellnhuber, τότε επικεφαλής του Ινστιτούτου Κλιματικών Επιπτώσεων του Πότσδαμ, και ο Nebojsa Nakicenovic από το Διεθνές Ερευνητικό Ινστιτούτο IIASA. Η έκθεση ανέφερε τα εξής: 

❠ 

Προσθέτοντας όλες αυτές τις προκλήσεις που συνδέονται με τον επερχόμενο μετασχηματισμό, καθίσταται σαφές ότι οι επερχόμενες αλλαγές υπερβαίνουν κατά πολύ τις τεχνολογικές και τεχνοκρατικές μεταρρυθμίσεις: η επιχείρηση της κοινωνίας πρέπει να θεμελιωθεί σε μια νέα «επιχειρηματική βάση». Πρόκειται, στην πραγματικότητα, για ένα νέο παγκόσμιο κοινωνικό συμβόλαιο για ένα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και βιώσιμο. Βασίζεται στην κεντρική ιδέα ότι τα άτομα και οι κοινωνίες των πολιτών, τα κράτη και η παγκόσμια κοινότητα κρατών, καθώς και η οικονομία και η επιστήμη, φέρουν από κοινού την ευθύνη για την αποφυγή της επικίνδυνης κλιματικής αλλαγής και την αποτροπή άλλων απειλών για την ανθρωπότητα ως μέρος του συστήματος της Γης. Το κοινωνικό συμβόλαιο εδραιώνει μια κουλτούρα προσοχής (που γεννιέται από την αίσθηση της οικολογικής ευθύνης), μια κουλτούρα συμμετοχής (ως δημοκρατική ευθύνη) και μια κουλτούρα υποχρέωσης απέναντι στις μελλοντικές γενιές (μελλοντική ευθύνη).

Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο ("The New Social Covenant") μεταξύ πολιτών, κοινωνίας και εταιρειών προτάθηκε επίσης το 2014 από το Συμβούλιο Αξιών της Παγκόσμιας Ατζέντας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, αφού ξεκίνησε από την ετήσια συνάντηση του 2013.[3] Το σχέδιο, το οποίο δημιουργήθηκε ως απάντηση στις αυξανόμενες ανησυχίες για την αύξηση της ανισότητας, της ανεργίας, της κοινωνικής αναταραχής και της ανεπαρκούς παγκόσμιας διακυβέρνησης, συντονίστηκε στενά με το Παγκόσμιο Σύμφωνο των Ηνωμένων Εθνών και χρηματοδοτήθηκε από τη μεγάλη βρετανική  τράπεζα Barclays. Αυτό περιελάμβανε επίσης μια συνεργασία με τις κοινότητες του Φόρουμ Νέοι παγκόσμιοι ηγέτες και Global Shapers.

Το σύμφωνο βασίστηκε σε τρεις βασικές αρχές: την προώθηση του δημόσιου συμφέροντος, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της διαχείρισης του πλανήτη.[4] Επικεντρώθηκε σε μικρό βαθμό στις τεχνολογικές λύσεις (4IR) που παρουσιάστηκαν κατά την ετήσια συνάντηση του 2016.[5] Ωστόσο, αυτό θα άλλαζε γρήγορα, κάτι που έγινε σαφές τα επόμενα χρόνια. Το βιβλίο του Klaus Schwab με τίτλο Shaping the Fourth Industrial Revolution από το 2018 τόνισε ότι η νέα τεχνολογία έπρεπε να σχετίζεται με αξίες όπως η δικαιοσύνη, η αξιοπρέπεια και το κοινό καλό.[6]

Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία μιας «καλύτερης» και «δικαιότερης» κοινωνίας. Ο Johan Rockström εξήγησε τι σημαίνει αυτό στην ετήσια συνάντηση του 2018:

❠ 

Το σκεπτικό είναι απλό: τις επόμενες τρεις δεκαετίες, η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση, με κινητήρια δύναμη την τεχνητή νοημοσύνη, τη μηχανική μάθηση και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, θα μεταμορφώσει τη ζωή όλων μας. Προς το παρόν η κατεύθυνση της πυξίδας για αυτόν τον μετασχηματισμό δεν είναι σαφής. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι αυτός ο μετασχηματισμός θα είναι προς ένα ευημερές και ανθεκτικό μέλλον χωρίς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.(Johan Rockström)

Την ίδια χρονιά, η έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ ονόματι «Ταυτότητα σε έναν ψηφιακό κόσμο»: Ένα νέο κεφάλαιο του κοινωνικού συμβολαίου, στην οποία αναλύθηκε η σχέση μεταξύ του ατόμου και της κοινωνίας σε έναν ψηφιακό κόσμο. Το συμπέρασμα ήταν ότι η ψηφιακή ταυτότητα αποτελεί κεντρικό μέρος του τρόπου με τον οποίο θα επιτευχθεί το κοινωνικό συμβόλαιο.[7]

❠

«...οι ψηφιακές ταυτότητες μπορούν να συμβάλουν στη μεταμόρφωση του μέλλοντος για δισεκατομμύρια άτομα, σε όλο τον κόσμο, επιτρέποντάς τους να έχουν πρόσβαση σε νέες οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές ευκαιρίες, απολαμβάνοντας παράλληλα ψηφιακή ασφάλεια, προστασία της ιδιωτικής ζωής και άλλα ανθρώπινα δικαιώματα.»

Πίσω από την έκθεση βρίσκονταν εταιρείες όπως η Accenture, η Mastercard, η Visa, η Hyperledger, η AT&T και η Barclays και μεταξύ άλλων, το Open Society, το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates, το UNDP, το ID2020 και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αρκετές από αυτές έχουν βασικό ρόλο στην οικοδόμηση της υποδομής για το νέο ψηφιακό σύστημα ελέγχου.

Η ερμηνεία της σύμβασης από την Barclay μπορεί να αποδειχθεί από το γεγονός ότι το 2020 αποκαλύφθηκε ότι χρησιμοποιούσε λογισμικό κατασκοπείας για να παρακολουθεί πόσο χρόνο περνούσαν οι υπάλληλοί της στα γραφεία τους και στη συνέχεια να στέλνει ειδοποιήσεις εάν έκαναν μεγαλύτερα διαλείμματα.[8] Σε έναν ψηφιακό κόσμο, υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες για την αυτόματη παρακολούθηση όλων των διαδικασιών. Θα επανέλθω στην ψηφιακή ταυτότητα σε μελλοντικές αναρτήσεις και στη σύνδεσή της με τον στόχο 16 του ΟΗΕ για μια νόμιμη ταυτότητα για όλους.

Μέχρι το 2025, ο Γκουτέρες προτείνει μια Παγκόσμια Κοινωνική Σύνοδο Κορυφής όπου θα συζητηθεί το νέο κοινωνικό συμβόλαιο.[9]

Danilo Türk, Πρόεδρος της Λέσχης της Μαδρίτης

Μια τέτοια συνάντηση προτάθηκε τον Οκτώβριο του 2020 από τη Λέσχη της Μαδρίτης/Παγκόσμια Συμμαχία Ηγεσίας. Αυτή η δεξαμενή σκέψης, η οποία αποτελείται από πρώην αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων και «ενεργεί για την ενίσχυση της δημοκρατικής ηγεσίας και της θεσμικής ικανότητας για την καλύτερη αντιμετώπιση των μεγάλων παγκόσμιων προκλήσεων», έχει επικεφαλής τον πρώην Πρόεδρο της Σλοβενίας, τον Danilo Türk. Έναν διπλωμάτη του ΟΗΕ που διετέλεσε σύμβουλος του πρώην Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, του Κόφι Ανάν και διεκδίκησε και ο ίδιος τη θέση του Γενικού Γραμματέα.

Και πάλι, η πανδημία αναφέρεται ως το γεγονός που πυροδοτεί την κατάσταση. Όπως εκφράστηκε από τη Λέσχη της Μαδρίτης:

❠ 

Η πανδημία αποκάλυψε τις ανισότητες στον πλούτο, το φύλο και τη φυλή και θα έχει προκαλέσει την πρώτη σημαντική μείωση του Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης εδώ και πάνω από 30 χρόνια. Για να ωθήσουμε μια παγκόσμια ανάκαμψη που δεν θα αφήνει κανέναν πίσω, καλούμε σε μια δεύτερη Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής για την Κοινωνική Ανάπτυξη.[10]

Σύμφωνα με τη Λέσχη της Μαδρίτης, η πανδημία δημιούργησε «ευκαιρίες» για διεθνή συνεργασία που μπορεί να μετριάσει τις επιπτώσεις και να δημιουργήσει «μια ανάκαμψη χωρίς αποκλεισμούς».[11] Στο παρασκήνιο αντηχεί το γνωστό μάντρα "Build Back Better". Πολύ ταιριαστά, o Türk είναι μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Υψηλού Επιπέδου του ΟΗΕ για την Αποτελεσματική Πολυμέρεια, πράγμα που σημαίνει ότι θα έχει την ευκαιρία να πάρει θέση επί της δικής της πρότασης. Αυτό ισχύει και για τη συμπρόεδρο της επιτροπής, την πρώην πρόεδρο της Λιβερίας και μέλος της Λέσχης της Μαδρίτης Ellen Johnson Sirleaf.

Η πρόταση, Μετασχηματίζοντας την πολυμέρεια για την κοινωνική δικαιοσύνη και την κοινωνική ένταξη του 21ου αιώνα, αναπτύχθηκε με τη σειρά της από μια ομάδα εργασίας με επικεφαλής τη Sarah Burke της γερμανικής σοσιαλδημοκρατικής δεξαμενής σκέψης Ίδρυμα Friedrich Ebert, και ήρθε ως απάντηση στις επιπτώσεις της πανδημίας στους ασθενέστερους της κοινωνίας.[12] Στην ομάδα εργασίας συμμετείχε, μαζί με εκπροσώπους της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Brookings Institution, της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, του ΟΟΣΑ, η Ινδή οικονομολόγος Jayati Ghosh (καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Amherst της Μασαχουσέτης). Είναι επίσης μέλος της ομάδας του ΟΗΕ.

Διοργανωτής μαζί με τη Λέσχη της Μαδρίτης ήταν το γερμανικό Bertelsmann Stiftung με θεσμικούς εταίρους το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και τον ΟΗΕ. Ως συνήθως, πρέπει να σωθούμε από τις ίδιες δυνάμεις που προκάλεσαν τη ζημιά εξαρχής. Αυτό είναι ακόμη πιο σαφές όσον αφορά τον επόμενο στόχο - Προστατέψτε τον πλανήτη μας - με τον οποίο θα ασχοληθώ στην επόμενη ανάρτηση.

Jacob Nordangård, PhD Σπουδές Επιστήμης και Τεχνολογίας

---

© Stiftelsen Pharos 2022. 

Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση χωρίς άδεια (επικοινωνήστε μαζί μας) , αλλά μπορείτε να το μοιραστείτε ελεύθερα.

Αναφορές

[1] Bolling, Anders (2015), "Johan Rockström är miljörörelsens egen Piketty", artikel i Dagens Nyheter 4 september 2015, https://www.dn.se/nyheter/sverige/johan-rockstrom-ar-miljororelsens-egen-piketty/

[2] Cramer, Aron (2022), "Why we need a new social contract for the 21st century", The Davos Agenda, World Economic Forum, https://www.weforum.org/agenda/2022/01/a-new-social-contract-for-21st-century/

[3] Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (2013), Παγκόσμιο Συμβούλιο Ατζέντας για τις Αξίες - Ένα νέο κοινωνικό σύμφωνο, https://www3.weforum.org/docs/WEF_GAC_Values_2013.pdf

[4] Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (2015), Toolkit on a New Social Covenant, Global Agenda Council on Values, http://anewsocialcovenant.org/static/pdfs/wef-new-social-covenant-toolkit-global.pdf.

[5] Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (2015), Το νέο κοινωνικό σύμφωνο, Έκθεση, https://www3.weforum.org/docs/WEF_GAC_NewSocialCovenant_Report_2014.pdf.

[6] Schwab, Klaus (2018), Shaping the Fourth Industrial Revolution, Portfolio Penguin

[7] World Economic Forum (2018), Identity in a Digital World - A new chapter in the social contract, https://www3.weforum.org/docs/WEF_INSIGHT_REPORT_Digital%20Identity.pdf

[8] Makortoff, Kayleena (2020), Barclays using 'Big Brother' tactics to spy on staff, says TUC, artikel i The Guradian 20 februari 2020, https://www.theguardian.com/business/2020/feb/20/barlays-using-dytopian-big-brother-tactics-to-spy-on-staff-says-tuc

[9] Παγκόσμια Σύνοδος Κορυφής για την Κοινωνική Ανάπτυξη hölls i Köpenhamn 1995.

[10] Λέσχη της Μαδρίτης (2021), Ώρα για μια δεύτερη Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής για την Κοινωνική Ανάπτυξη. Ας μην αφήσουμε κανέναν πίσω μετά την COVID-19, https://www.clubmadrid.org/time-for-a-second-world-summit-for-social-development-lets-leave-no-one-behind-after-covid-19/.

[11] Λέσχη της Μαδρίτης (2020), Transforming Multilateralism For 21st Century Social Justice and Inclusion. Brief for Working Group On Social Justice and Inclusion, http://www.clubmadrid.org/wp-content/uploads/2020/11/Transforming-Multilateralism-for-21st-Century-Social-Justice-and-Inclusion-1.pdf.

[12] Ibid.